Οργανώστε το παιχνίδι του παιδιού σας

Οργανώστε το παιχνίδι του παιδιού σας Το παιχνίδι είναι ένα σημαντικό στοιχείο της ύπαρξης του παιδιού, από τους πρώτους κιόλας μήνες. Είναι το μέσο για να ανακαλύψει και να μάθει το περιβάλλον του. Επίσης, του δίνει χαρά και ικανοποίηση, γιατί είναι κάτι με το οποίο αποφάσισε να ασχοληθεί κυρίως επειδή το θέλησε και όχι επειδή του το επέβαλαν. Συνεπώς το παιχνίδι είναι κάτι που τα μωρά –και οι μεγάλοι– το κάνουν επειδή τους αρέσει.  Μία από τις πληρέστερες θεωρίες για το παιχνίδι προέρχεται από τον Ζαν Πιαζέ, ο οποίος πίστευε ότι το παιχνίδι συνεισέφερε στη διαδικασία του σχηματισμού της νοημοσύνης. Τόνισε ότι για τα μωρά –από νεογέννητα μέχρι και δύο ετών– που χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους για να εξερευνούν τον κόσμο, το παιχνίδι προσλάμβανε τη μορφή της επανάληψης των ίδιων εξερευνήσεων: αγγίζουν, γεύονται, μυρίζουν, κοιτάζουν και ακούνε μέχρι που να κυριαρχήσουν απόλυτα σε κάθε καινούριο υλικό. Έπειτα, από τη στιγμή που ελέγχουν το αντικείμενο ή την εμπειρία, παρακινούνται ν’ ασχοληθούν, να παίξουν περισσότερο μαζί του, εξαιτίας της ικανοποίησης που τους προσφέρει η αίσθηση της κυριαρχίας.  Ο Πιαζέ πίστευε πως τα παιχνίδια φαντασίας, με τα οποία ασχολούνται παιδιά ηλικίας δώδεκα έως δεκαπέντε μηνών, δεν διαφέρουν από οποιοδήποτε άλλο παιχνίδι, παρά μονάχα στο σημείο ότι τα παιδιά δεν χρησιμοποιούν τα παιχνίδια για να ανακαλύψουν ή να κατακτήσουν μια νέα γνώση αλλά για να ασχοληθούν με κάτι που ήδη γνωρίζουν, π.χ. δεν μαθαίνουν να τρώνε με το κουτάλι αλλά προσποιούνται ότι τρώνε κρατώντας ένα κουτάλι και το βουτάνε σε ένα άδειο μπολ, έτσι εξασκούν μια ήδη κατεκτημένη δεξιότητα απολαμβάνοντας ικανοποίηση από την αίσθηση της κυριαρχίας και της γνώσης. Το όνομα του Πιαζέ συνδέθηκε στενά με τα κομμάτια της μάθησης κατά το παιχνίδι, αφού και ο ίδιος τόνισε τη σημαντικότητα της μάθησης και του παιχνιδιού.  Η μάθηση που έρχεται μέσα από το παιχνίδι είναι πολύ σημαντική και καθοριστική, άλλωστε δεν είναι τυχαίο που μερικοί ειδικοί αναφέρουν το παιχνίδι σαν το «επάγγελμα» του παιδιού. Εγώ, προσωπικά, πιστεύω ότι μερικές φορές δεν πρέπει να χάνουμε το νόημα του παιχνιδιού και δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε μόνο στον σκοπό του παιχνιδιού και στο τι κερδίζει από αυτό ένα παιδί αλλά να εστιάζουμε την προσοχή μας στη χαρά και την ικανοποίηση που παίρνει το παιδί μέσα από το παιχνίδι.  Πώς μπορεί να γίνει Η οργάνωση του παιχνιδιού που γίνεται κυρίως από τους γονείς είναι ένας επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας, που θα βοηθήσει τα παιδιά να παίξουν άρα και να αναπτυχθούν σωστά. Ακόμα και ένας υποτυπώδης σχεδιασμός, μια ελάχιστη οργάνωση, μπορεί να βοηθήσει αφάνταστα το παιχνίδι του παιδιού, γλιτώνοντας ταυτόχρονα τους γονείς από χρόνο και προσπάθειες.  Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας ξεκάθαρος χώρος, όπου το παιδί θα μπορεί να παίζει εκεί. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το παιδί θα πρέπει να είναι κλεισμένο στο δωμάτιό του και ότι δεν θα μπορεί να βγαίνει εάν δεν ολοκληρώσει το παιχνίδι του. Το παιδί πρέπει να γνωρίζει ότι εκεί μπορεί να κινηθεί και να απλωθεί όσο θέλει αλλά δεν μπορεί να σκορπίσει τα παιχνίδια του στο υπόλοιπο σπίτι. Εξίσου χρήσιμο είναι ένα καλοσχεδιασμένο αποθηκευτικό σύστημα για τα διάφορα παιχνίδια και ακόμα καλύτερα εάν βρίσκεται και στον ίδιο χώρο όπου έχουμε αποφασίσει ότι το παιδί θα παίζει. Σημαντική διαδικασία για την οργάνωση του παιχνιδιού είναι το μάζεμα και η τακτοποίηση των παιχνιδιών. Το μάζεμα μπορεί να γίνει και αυτό με έναν διασκεδαστικό τρόπο. Όπως ένας αγώνας τού ποιος θα καταφέρει να μαζέψει πιο γρήγορα (ανάμεσα στα αδέλφια ή μεταξύ μας) ή μαζεύω σαν να παίζω μπάσκετ. Κρατάτε εσείς το κουτί και το παιδί πρέπει να καταφέρει να βάλει «καλάθι» όλα του τα παιχνίδια.  Οι γονείς οργανώνουν τις σχέσεις των μικρών παιδιών έξω από το σπίτι. Το καλύτερο παιχνίδι για το παιδί είναι ένα άλλο παιδί, και εξαρτάται απόλυτα από τους μεγάλους τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια του παιδιού αν θα έχει το παιδί την ευκαιρία να κάνει φίλους πηγαίνοντας στο νηπιαγωγείο, στην παιδική χαρά κ.λπ., οπότε οργανώστε τον χρόνο σας και δώστε αυτήν την πολύτιμη ευκαιρία στο παιδί.   Τα μηνύματα στο παιχνίδι Σε όλες τις καθημερινές αλληλεπιδράσεις –περιποίηση, τάισμα, διδασκαλία– οι γονείς μεταβιβάζουν πληροφορίες για τη συμπεριφορά, τις απόψεις και τις αντιδράσεις τους, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τα παιδιά τους. Σε πολύ μεγάλο βαθμό τα μηνύματα αυτά μεταδίδονται ασυναίσθητα-ούτε και τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι τα προσλαμβάνουν αλλά παρ' όλα αυτά τα απορροφούν. Συχνά, μέσα στο παιχνίδι παρατηρείται πληθώρα τέτοιων μηνυμάτων. Όταν ο γονιός κυλάει μια μπάλα για να την κλοτσήσει το νήπιο, μπορεί να του πει ότι αν αποτύχει, θα έχει όλο τον χρόνο δικό του για να τα καταφέρει καλύτερα. Κάποιος άλλος όμως, απογοητευμένος από τις πρώτες αδέξιες απόπειρες του παιδιού, ίσως το κάνει να νιώσει πως είναι αθεράπευτα ανίκανο.  Οι γονείς που δεν καταλαβαίνουν ότι γκρεμίζοντας το νήπιο τα τουβλάκια του κάνει ένα σημαντικό βήμα στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να τα στήνει, ίσως πιστέψουν ότι έχουν μέσα στο σπίτι τους ένα νήπιο με τάσεις καταστροφικές, μεταδίδοντας, αμέσως μετά, τους φόβους τους στο παιδί.  Παιχνίδια ανάλογα με την ηλικία  3 ΜΗΝΩΝ Κρεμαστά αντικείμενα που περιστρέφονται, mobile Μουσικά παιχνίδια, μεγάλοι άθραυστοι καθρέφτες CD με απαλή μουσική Κουδουνίστρες, μαλακά παιχνίδια, κρίκοι για μασούλημα Πλαστικά ζωάκια που βγάζουν ήχο όταν ζουλιούνται  6 ΜΗΝΩΝ Κουτιά, αντικείμενα δραστηριοτήτων Μπάλες, παιχνίδια με ήχους, μαλακές κούκλες, κουδουνίστρες Βιβλία με υφασμάτινες σελίδες Καθρέφτες Παπλωματάκι δραστηριοτήτων, γυμναστήριο, παιχνίδια για μασούλημα Λαστιχένια – πλαστικά ζωάκια για το μπάνιο του Παιχνίδια που ζουλιούνται Δέστε ένα μπαλονάκι στο χεράκι του Τσαλακώστε μαζί του χαρτιά  7-8 ΜΗΝΩΝ Σκεύη του νοικοκυριού Παιχνίδια που επιπλέουν Κύβοι με τρύπες για τα δάχτυλα Βιβλία με πολύχρωμες εικόνες Μπάλες, αυτοκινητάκια (όχι αιχμηρά) Πίνακας δραστηριοτήτων με κουμπιά και ήχους  9 ΜΗΝΩΝ Πολύχρωμες και από διαφορετικό υλικό μπάλες Φουσκωτά ζωάκια που βγάζουν ήχο όταν πιέζονται, κούκλες Παιχνίδια με νερό, με φωνές ζώων, βιβλία με εικόνες, τηλέφωνο – παιχνίδι Παιχνίδια ενσφηνώσεων διαφόρων ειδών Δακτύλιος με κρίκους, μαλακοί υφασμάτινοι κύβοι με εικόνες Απλά αντικείμενα της κουζίνας σας, ξύλινες κουτάλες, λεκανίτσες, καπάκια από κατσαρόλες τα οποία μπορεί να χτυπά σαν τύμπανο κλπ  10 – 15 ΜΗΝΩΝ Κύβοι για χτίσιμο, ξύλινοι – πλαστικοί Πλαστικά κουβαδάκια, παιχνίδια που μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο (πχ κύπελλα με διαφορετικά μεγέθη) Πολλά βιβλία με απλές κατανοητές εικόνες CD με μουσική και παιδικά τραγούδια Κουνιστά αλογάκια Παιχνίδια που τα σπρώχνει ή τα σέρνει, λούτρινα – υφασμάτινα ζωάκια, μπάλες, τηλέφωνο, τραπεζάκια δραστηριοτήτων με ήχους, ενσφηνώσεις, μουσική Παιχνίδι με κρίκους Χαρτιά για να τσαλακώνει και να σκίζει Παιχνίδια στα οποία μπορεί ν στηρίζεται Και να σπρώχνει ώστε να ενισχυθεί η ισορροπία του στην όρθια θέση  15 – 18 ΜΗΝΩΝ Διαβάστε μαζί εν βιβλίο, μιλήστε για την ιστορία που διαβάσατε, ενθαρρύνετε το παιδί να γυρίζει αυτό τις σελίδες και να το κρατά σωστά, είναι μια καλή αρχή για να αγαπήσει το διάβασμα Φτιάξτε μαζί ένα εύκολο πάζλ, ξύλινο με ενσφηνώσεις ή με λίγα χάρτινα κομμάτια, οδηγήστε το χεράκι του και αφήστε το να προσπαθήσει μόνο του Δώστε του ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί κι ένα χοντρό μαρκαδόρο ή δαχτυλομπογιες και αφήστε το ελεύθερο να κάνει….. τις δικές του δημιουργίες Επισκεφτείτε ένα ασφαλές πάρκο και δώστε του υλικά για σκάψιμο (κουβαδάκια, φτυάρια, τσουγκράνες, κλπ) Παίξτε με την μπάλα, ακούστε μουσική και χορέψτε μαζί Δώστε του να φτιάξει με κύβους, να παίξει με ένα παιχνίδι – τηλέφωνο, να μιμηθεί φωνές ζώων, να περνά χάντρες και καρούλια Στο παιδί αρέσει επίσης να τραβά παιχνίδια με ρόδες, να αγκαλιάζει μια κούκλα Αρχίζει να κάνει κατασκευαστικά παιχνίδια (ενσφηνώματα, lego) και να χρησιμοποιεί μουσικά παιχνίδια  18 – 24 ΜΗΝΩΝ Κατασκευές με κύβους, σχήματα και ενσφηνώσεις Απλά πάζλ 2-3 κομματιών ή ξύλινα πάζλ με εικόνες και ενσφηνώσεις Μεγάλα μπλοκ ζωγραφικής και χρώματα Τουβλάκια Κύπελλα διαφόρων μεγεθών για να κάνει πύργο ή να τα βάζει σωστά το ένα μέσα στο άλλο Βιβλία με πολύχρωμες σελίδες, με ζώα, με απλές ιστορίες  2 – 3 ΕΤΩΝ Μαλακή πλαστελίνη και τα σύνεργα της (πλάστη, φόρμες κλπ) και δημιουργήστε! Όμορφα εικονογραφημένα βιβλία το παιδί πλέον δείχνει και αναγνωρίσει τις λεπτομέρειες, γι’ αυτό διαβάζετε του όσο περισσότερο μπορείτε Ξύλινα παιχνίδια ενσφηνώσεων με σχήματα ή αντικείμενα, τουβλάκια διαφόρων ειδών / μεγεθών Πάζλ για να φτιάξει μια εικόνα με τουλάχιστον 6-8 μεγάλα κομμάτια Μπλοκ ζωγραφικής για ατελείωτες ώρες δημιουργίας, μαρκαδόρους, κηρομπογιές, δαχτυλομπογιές, μολύβια CD με παιδική μουσική για να χορεύει και να τραγουδά Παιχνίδια με κατασκευές, σπιτάκια, ζώα, ανθρωπάκια, lego, συναρμολογούμενα Τρίκυκλο ποδήλατο Κρυφτό και παιχνίδι με την μπάλα Χτίστε ψηλούς πύργους με τουβλάκια και γκρεμίστε τους πετώντας την μπάλα   Χαβατζιόγλου Ειρήνη.Εργοθεραπεύτρια SIT