Η
ευθύνη τού να μεγαλώνεις ένα παιδί είναι σίγουρα μεγάλη. Ένα παιδί στα
πρώτα του χρόνια είναι ανυπεράσπιστο και άμεσα εξαρτώμενο από τους
γονείς του, οι οποίοι το επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό, συνειδητά ή
ασυνείδητα. Παλαιότερα, η ευθύνη αυτή επίσης υπήρχε, αλλά δεν
συνοδευόταν από το ίδιο μεγάλο άγχος, όπως σήμερα, όπου οι σύγχρονοι
γονείς ίσως λόγω της υπερβολικής πληροφόρησης και των ερεθισμάτων που
λαμβάνουν, αναρωτιούνται συχνά αν ο τρόπος που μεγαλώνουν τα παιδιά τους
είναι ο σωστός και ενδεδειγμένος.Ένα παιδί δεν έρχεται στον κόσμο μαζί με ένα εγχειρίδιο οδηγιών,
λέμε πολλές φορές, όμως είναι σαν να ισχύει αυτό κατά κάποιον τρόπο αν
κάνει κάποιος μια βόλτα σε ένα βιβλιοπωλείο ή ανατρέξει σε σχετικές
σελίδες του διαδικτύου. Τα διαθέσιμα εγχειρίδια και βιβλία με συμβουλές
είναι τόσο πολλά που κάποιος μπορεί να χαθεί μέσα στο «δάσος» και να
χάσει το «δέντρο». Η πληθώρα αυτή της πληροφορίας γεμίζει πολλούς
γονείς με άγχος για τη σωστή ανατροφή του παιδιού τους. «Μήπως αυτό που
λέω είναι λάθος;», «Μήπως θα έπρεπε να το κάνω κάπως διαφορετικά;».
Φυσικά τέτοιου είδους εγχειρίδια βοηθούν σε έναν βαθμό και
παρέχουν κάποιες χρήσιμες πληροφορίες που επιτρέπουν στους γονείς να
διαπιστώσουν εσφαλμένες συμπεριφορές και μοτίβα συμπεριφοράς που έχουν
μάθει εκείνοι ως παιδιά από τους γονείς τους, ώστε να μην τα επαναλάβουν
και να αντικαταστήσουν κάποιες δυσλειτουργικές συμπεριφορές με κάποιες
πιο λειτουργικές. Όλη αυτή η πληθώρα πληροφοριών, όμως, μπορεί να
οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα. Δηλαδή σε μεγάλο άγχος, και το
σημαντικότερο, σε έλλειψη αυθορμητισμού.
Χρειάζεται ένα μέτρο, καθώς υπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες που είναι χρήσιμο και σημαντικό να έχουμε υπόψη μας κατά τη διάρκεια της ανατροφής ενός παιδιού:
- Η άνευ όρων αγάπη προς το παιδί.
- Η αποδοχή του παιδιού από τους γονείς του που αποτελούν τους
«σημαντικούς άλλους» της ζωής του, ανεξάρτητα από τα λάθη και τις
αδυναμίες του.
- Η θέσπιση σταθερών, ξεκάθαρων και κοινών και από τους δύο γονείς ορίων.
Η «χρυσή τομή’ βρίσκεται σε έναν συνδυασμό ανεκτικότητας και
ενθάρρυνσης που επιτρέπει στο παιδί να πάρει πρωτοβουλίες, να
πειραματιστεί, να ανεξαρτητοποιηθεί σταδιακά κ.λπ., με παράλληλη ύπαρξη
κάποιων περιορισμών που θα το προστατεύσουν από ατυχήματα και θα το
βοηθήσουν στην εκμάθηση κοινωνικών κανόνων συμπεριφοράς.
- Η σωστή επικοινωνία των γονιών με τα παιδιά, με το να ακούνε
περισσότερο και να προσπαθούν να διακρίνουν τα αίτια που κρύβονται πίσω
από έναν ίσως μη αποδεκτό τρόπο συμπεριφοράς του παιδιού τους, καθώς
κάθε συμπεριφορά των παιδιών αποτελεί και μια μορφή επικοινωνίας από την
πλευρά των παιδιών.
- Η επιβράβευση της θετικής επιθυμητής συμπεριφοράς.
Επιβραβεύοντας τη θετική συμπεριφορά και την κάθε προσπάθεια του
παιδιού, και όχι μόνο το αποτέλεσμα, συμβάλλουμε καθοριστικά στην
ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του και του προσφέρουμε κίνητρα για να
συνεχίσει να προσπαθεί. Από την άλλη πλευρά όμως, όταν η συμπεριφορά δεν
είναι η αναμενόμενη, χρειάζεται να υπάρχουν κάποιες τιμωρούσες συνέπειες.
Με τη σωματική τιμωρία δεν θα έχουμε το αποτέλεσμα που επιθυμούμε,
γιατί παρόλο που μπορεί να είναι παροδικά αποτελεσματική, έχει πολλές
παρενέργειες. Μπορεί να φέρει ένα αποτέλεσμα, όμως μέσα από φόβο, χωρίς
να διδάσκει στο παιδί τι πρέπει να κάνει, και χωρίς να εμπνέει σεβασμό
στο παιδί. Σε μια τέτοια περίπτωση, αυτό που φαίνεται να λειτουργεί
καλύτερα είναι η αφαίρεση κάποιων προνομίων αφού εξηγηθεί στο παιδί ο
λόγος της συγκεκριμένης τιμωρίας. Και φυσικά αυτή η αφαίρεση να είναι
κάτι απλό που να μπορεί να πραγματοποιηθεί (π.χ. απαγόρευση
παρακολούθησης τηλεόρασης για κάποια ώρα).
- Η επεξήγηση από τους γονείς μέσω λογικών επιχειρημάτων, των
λόγων για τους οποίους ζητούν από το παιδί τους να κάνει ή να μην κάνει
κάτι. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί εξοικειώνεται με αυτό το σύστημα και
είναι πιο πιθανό να εσωτερικεύσει τις αξίες των γονιών μεγαλώνοντας,
αφού έτσι κατανοεί τη χρησιμότητά τους.
- Όταν ένα παιδί εκδηλώνει μια μη επιθυμητή συμπεριφορά είναι σημαντικό να θυμόμαστε να κατακρίνουμε τη συγκεκριμένη συμπεριφορά και όχι το ίδιο το παιδί. Αντί δηλαδή να πούμε «είσαι κακό παιδί» είναι προτιμότερο να πούμε «αυτό που έκανες δεν ήταν σωστό γιατί...».
- Η αποφυγή της σύγκρισης του παιδιού με άλλα παιδιά ή τα αδέρφια του, πράγμα που μειώνει την εμπιστοσύνη του παιδιού στον εαυτό του.
- Η εγκαθίδρυση εμπιστοσύνης του παιδιού για τους γονείς του, η
οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσω της συνέπειας των γονέων προς τα
λεγόμενά τους και τις υποσχέσεις τους απέναντι στο παιδί τους. Οι γονείς
ως «σημαντικοί άλλοι» στη ζωή ενός παιδιού λειτουργούν ως πρότυπα. Πέρα
λοιπόν από οτιδήποτε, η δική μας συμπεριφορά είναι αυτή που έχει την
πιο ισχυρή επίδραση πάνω τους. Γι’ αυτό και είναι βασικό να έχουμε
αναπτύξει την αυτογνωσία και να είμαστε εμείς οι ίδιοι ευχαριστημένοι
από τη ζωή μας, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να εφαρμόζουμε τους σωστούς
κανόνες διαπαιδαγώγησης που θέλουμε.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και σε
αυτή τη μοναδικότητά του συμβάλλει και το γεγονός ότι έχει ανατραφεί από
τον συνδυασμό δύο μοναδικών και διαφορετικών γονέων με τα πλεονεκτήματα
και τα μειονεκτήματά τους, με τις καλές και τις κακές τους στιγμές, με
τα ταλέντα και τις μειονεξίες τους, αλλά πάντα με τη μοναδικότητά τους.
Έτσι, θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει (και καλώς δεν υπάρχει) ένας
μοναδικός σωστός τρόπος ανατροφής των παιδιών όπως δεν υπάρχουν και
τέλειοι γονείς. Ας ψάξουμε λοιπόν χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές με
σκοπό να μας διευκολύνουν στην ανατροφή των παιδιών μας και όχι να μας
δυναστεύσουν τη ζωή και να μη μας αφήνουν να απολαύσουμε όμορφες στιγμές
με τα παιδιά μας.
Ας λειτουργήσουμε ενστικτωδώς και αυθόρμητα κάποιες φορές. Ο
αυθορμητισμός ενισχύει την εκδήλωση των συναισθημάτων και κάνει τα
παιδιά να λειτουργούν επίσης πιο αυθόρμητα. Ας βοηθήσουμε τα παιδιά μας
να γίνουν μοναδικά!εοδώρα Αναστασίου.Ψυχολόγοςhttp://www.happylifemag.com |
