Πώς να μιλήσετε σ’ ένα παιδί που δεν θέλει να πάει σχολείο

Συχνά με την έναρξη της σχολικής χρονιάς αρκετά παιδιά ανεξαρτήτου ηλικίας δεν θέλουν να ξανά πάνε στο σχολείο, είτε είναι Α’ Δημοτικού, είτε για να συνεχίσει στο σχολείο στο οποίο πηγαίνει. Οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με μία δυσκολία των παιδιών τους που δεν γνωρίζουν πώς να τη διαχειριστούν. Όσο πιο έντονη είναι η αντίδραση του παιδιού, τόσο πιο αβοήθητοι νιώθουν οι γονείς. Απειλές, τιμωρίες, παρακάλια ή υποσχέσεις αποδεικνύονται μάταιες. Ένα συναίσθημα επικρατεί στην οικογένεια, ο πανικός. Οι γονείς νιώθουν αποτυχία, θυμό και απόγνωση. Απ΄την άλλη και το παιδί δεν είναι σε εύκολη θέση. Η άρνηση του για το σχολείο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως νίκη ή ως κατάκτηση ενός θέλω του.

Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό πως η άρνηση για το σχολείο, ενώ φαινομενικά μπορεί να οφείλεται σε κακή συμπεριφορά, προβλήματα πειθαρχίας, πείσμα ή επανάσταση στην περίπτωση της εφηβείας, κρύβει σχεδόν πάντα βαθύτερα αίτια, τα οποία οι γονείς καλό θα ήταν να εντοπίσουν, ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά τους. Τέτοια βαθύτερα αίτια μπορεί να είναι προβλήματα στο σχολικό περιβάλλον, αλλά και προσωπικοί παράγοντες.

Με μία πιο αναλυτική ματιά μπορεί ο γονιός να διακρίνει τις δυσκολίες του παιδιού. Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας λόγος που το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο. Συχνά, συνοδεύονται από προβλήματα στην κοινωνική αντίληψη και στην αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά. Εάν δεν διαγνωστούν και δεν αντιμετωπιστούν, είναι βαρύ για τα παιδιά να βιώνουν καθημερινά την αποτυχία και τη ματαίωση, και μάλιστα σ΄ένα περιβάλλον ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και απαιτητικό στις μέρες μας. Ακόμα, οι γονείς επενδύουν περισσότερο στη μόρφωση του παιδιού τους πάρα στη συναισθηματική του ανάπτυξη. Δεν είναι θέμα κατηγόριας αλλά η αντίληψη του Δυτικού Κόσμου τα τελευταία χρόνια. Οι γονείς αγωνίζονται για ένα πλούσιο βιογραφικό, τοποθετώντας τον εσωτερικό πλούτο των παιδιών τους δεύτερο στο βάθρο. Σαν αυτά τα δύο να πρέπει να είναι σε ανταγωνισμό και όχι σε συνεργασία.

Εκτός όμως απ΄τις μαθησιακές δυσκολίες ο λόγος μπορεί να κρύβεται στις υψηλές προσδοκίες των γονιών και των παιδιών κατά συνέπεια. Ακόμα, προβλήματα στο σχολικό περιβάλλον έχουν ιδιαίτερη επίδραση στα παιδιά. Μην ξεχνάτε πως το σχολείο είναι ένας μικρό κόσμος της κοινωνίας. Στο σχολείο τα παιδιά μαθαίνουν να δημιουργούν φιλίες, να επικοινωνούν, να ζουν μακριά απ΄την ασφάλεια των γονιών τους και να στηρίζονται στον εαυτό τους. Οι σχέσεις του με τους συνομηλίκους του λοιπόν μπορεί να μην εξελιχθούν όπως θα ήθελε.  Τέλος, κάποιες φορές η εγκατάλειψη του σχολείου κρύβει σοβαρή ψυχοπαθολογία (άγχος, κατάθλιψη, φοβίες διαφόρου τύπου, διαταραχές προσωπικότητας κ.α). Παρά το ότι δεν είναι πάντα αυτή η αίτια είναι σημαντικό να περνά από το μυαλό των γονιών και διερευνάται από τους ειδικούς.

Τι μπορούν να κάνουν τώρα οι γονείς;

Σίγουρα, δεν υπάρχει μία απάντηση γι΄όλα τα παραπάνω. Υπάρχουν όμως μερικές βασικές αρχές προσέγγισης που καλλιεργούν την επικοινωνία, το σεβασμό και μπορούν διαχρονικά να διαμορφώσουν πιο ουσιαστικές σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών. Σκοπός δεν είναι οι γονείς να βρουν τρόπο για να πείσουν το παιδί να πάει στο σχολείο, αλλά να το πλησιάσουν. Οι πληροφορίες που θα συλλέξουν οι γονείς απ΄τη στάση τους «Είμαι εδώ και ακούω τη δυσκολία σου», θα αποτελέσουν το απαραίτητο υλικό για την αντιμετώπιση του προβλήματος, για το οποίο μπορεί να χρειαστούν τη βοήθεια από ειδικό.

Συνεπώς:

• Μιλήστε με το παιδί και ενθαρρύνεται το να εκφράσει τις σκέψεις, τα συναισθήματα του και το τι είναι αυτό που τον δυσκολεύει να πάει στο σχολείο.
• Αναρωτηθείτε μαζί με το παιδί τι νιώθει, τι του συμβαίνει, γιατί αρνείται. Κι όλα αυτά τα ερωτήματα είναι σημαντικό να τεθούν πριν το σχολείο. Ώστε το παιδί να καταλάβει πως οι γονείς του ενδιαφέρονται για την ευτυχία και την ψυχική του ηρεμία και όχι για ένα ακαδημαϊκό τίτλο.
• Να είστε υποστηρικτοί και ενθαρρύνεται το παιδί σας να συμμετέχει σε δράσεις του σχολείου πέρα από τα μαθήματα. Με τον τρόπο αυτό το παιδί αρχίζει να νιώθει καλά με το σχολικό περιβάλλον παρόλο που μπορεί να δυσκολεύεται σε κάποια μαθήματα. Έτσι, κατανοεί πως μπορεί να μην είναι καλός σ΄ένα μάθημα αλλά μπορεί να είναι καλός στα υπόλοιπα. Αυτό το ηρεμεί και τον βοηθά να προσπαθεί να γίνεται όλο και καλύτερο.
• Θα πρέπει να επανεξετάσετε το συγκεκριμένο σχολικό περιβάλλον και να σκεφτείτε εναλλακτικές σχολικές δομές, αν φυσικά το συγκεκριμένο περιβάλλον δεν εκπληρώνει τους στόχους του μαθητή.
• Στην περίπτωση των μαθησιακών συνεργαστείτε με το δάσκαλο του παιδιού και αναζητήστε τη βοήθεια των ειδικών.
• Βοηθήστε το παιδί να θέσει ρεαλιστικούς στόχους αλλά ξεκινήστε να ρίχνετε εσείς τον πήχη. Αυτό δεν σημαίνει πως το παιδί σας δεν θα επιτύχει ή δεν θα προοδεύσει στη ζωή του αλλά πως θα είναι ευτυχισμένο γνωρίζοντας βήμα βήμα τις δυνατότητες του και κάνοντας σταθερά βήματα που θα τον στηρίζουν προχωρώντας στη ζωή του.

Ευχαριστούμε την ψυχολόγο Αρετή Λύκου
www.anoixto-sxoleio.gr