Υπάρχει και η ηθική παρενόχληση στην εργασία: Τι είναι;

Υπάρχει και η ηθική παρενόχληση στην εργασία: Τι είναι;

Ο Freud (Φρόυντ), θεμελιωτής της ψυχανάλυσης, υποδείκνυε ως παραμέτρους φυσιολογικής λειτουργίας ενός ατόμου την ικανότητά του να "αγαπά" και να "εργάζεται". Θεωρούσε δηλαδή ότι τόσο η αγάπη όσο και η εργασία αποτελούν τη βάση της ψυχικής ισορροπίας.
Η εργασία δεν ικανοποιεί μόνο τις βιοποριστικές ανάγκες του ανθρώπου, παρόλο που το χρήμα είναι απαραίτητο για την κάλυψη των υλικών αναγκών. Η κεντρική σημασία που έχει η εργασία στη ζωή ενός ανθρώπου μπορεί να φανεί όταν η εργασία παύει, όπως με τη συνταξιοδότηση ή την ανεργία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν προβλήματα στη συναισθηματική τους διάθεση, στον ύπνο ακόμα και σωματικά προβλήματα που μπορεί να τους οδηγήσουν να ζητήσουν βοήθεια ιατρού ή επαγγελματία της ψυχικής υγείας.
Ο κάθε άνθρωπος έχει ποικίλους λόγους για τους οποίους εργάζεται. Τα χρήματα φαίνεται να είναι ο κυριότερος από αυτούς, ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι άνθρωποι που κερδίζουν χρήματα σε λαχεία/λόττο εξακολουθούν και εργάζονται στη μεγάλη τους πλειοψηφία, γεγονός το οποίο αποδεικνύει ότι η εργασία είναι κάτι παραπάνω από μέσον για την απόκτηση οικονομικής ασφάλειας. Οι δεξιότητες που χρειάζεται ένα άτομο για να εξελιχθεί στη δουλειά του και να αποκομίσει τα μέγιστα από αυτήν είναι πολλές. Ας δούμε κάποιες από αυτές:
• Το άτομο μέσα από τη δουλειά οδηγείται στο να γνωρίσει τα δυνατά και αδύνατά του σημεία, να γνωρίσει τις πιθανές του αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις και μαθαίνει να τις ελέγχει. Ταυτόχρονα, εκπαιδεύεται να είναι σε θέση να συνεργαστεί με μια ομάδα ανθρώπων ή και να ηγηθεί της ομάδας αυτής, εάν η θέση του ή το έργο του το απαιτούν.
• Καλλιεργεί την ικανότητα να μπορεί να έχει ξεκάθαρη εικόνα του εαυτού του και να μην παγιδεύεται στις απόψεις που έχουν οι άλλοι για αυτόν.
• Για την εξέλιξή του στο χώρο της εργασίας, είναι αναγκαίο να μη φοβάται να κάνει λάθη, αλλά να τα βλέπει ως κομμάτι της δουλειάς του. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να μάθει να παίρνει πρωτοβουλίες αλλά και να δέχεται τη γνώμη των άλλων χωρίς να αισθάνεται απειλημένος/η από αυτή.
• Είναι σημαντικό το άτομο να είναι προσανατολισμένο προς το αποτέλεσμα, να δρα άμεσα και να ολοκληρώνει τη δουλειά που έχει αναλάβει.
Από τα παραπάνω μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι η εργασία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα για τη διαμόρφωση της ταυτότητάς μας. Μας τονώνει την αυτοπεποίθηση και μας βοηθά στο να ανακαλύψουμε ή να βελτιώσουμε κομμάτια του εαυτού μας που θα έμεναν ανενεργά σε αντίθετη περίπτωση. Ένας επιπλέον σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την ψυχική υγεία του ατόμου στο χώρο εργασίας είναι οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ συναδέλφων. «Το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές», υποστηρίζει ο φιλόσοφος Αλμπέρτ Καμύ (Albert Camus).
H ΗΘΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 
Η εργασία είναι και αυτή ένα σύστημα. Μια κοινωνική δομή, όπου περνάμε από 8 έως και 12 ή 16 ώρες από τη μέρα μας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο άνθρωπος μπορεί να δημιουργήσει, να περάσει καλά, να αναπτύξει τις ικανότητές του, να κάνει γνωριμίες, να γίνει παραγωγικός κ.ά. Ταυτόχρονα, η εργασία είναι ένας χώρος που αρκετά συχνά εμφανίζονται μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα. Ως σημαντικότερα τέτοια θα μπορούσαμε να επισημάνουμε το εργασιακό άγχος και τις συνθήκες ηθικής παρενόχλησης.
Μέσα σε μια ομάδα οι συγκρούσεις είναι απόλυτα φυσιολογικές. Μια παρατήρηση σε μια στιγμή εκνευρισμού ή κακής διάθεσης δεν είναι σημαντική, πόσο μάλλον όταν συνοδεύεται από συγγνώμη. Αντίθετα, οι επαναλαμβανόμενες προσβολές ή οι ταπεινώσεις μπορεί να αποβούν καταστροφικές για τον εργαζόμενο. Μια τέτοια συμπεριφορά την ορίζουμε ως ηθική παρενόχληση. «Όταν η ηθική παρενόχληση κάνει την εμφάνισή της στο χώρο, τίθεται σε λειτουργία ένας μηχανισμός που μπορεί να κονιορτοποιήσει τα πάντα. Πρόκειται για ένα τρομακτικό φαινόμενο, επειδή ακριβώς είναι απάνθρωπο, ανελέητο» (Hirigoyen. 2000: 67).
Μιλώντας για ηθική παρενόχληση στο χώρο της εργασίας, ορίζουμε αυτήν ως ένα σύνολο συμπεριφορών που επαναλαμβάνονται και ως στόχο έχουν τον εξευτελισμό του ατόμου. Τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να περιλαμβάνουν: Την έλλειψη σεβασμού, την εκμετάλλευση, τα ψέματα, τη λεκτική βία, το σαρκασμό, την ειρωνεία, την εξώθηση του άλλου σε σφάλματα, την σεξουαλική παρενόχληση, την απομόνωση, την άρνηση της επικοινωνίας κ.ά. Σε καταστάσεις κρίσης και με το φόβο της ανεργίας πιο ζωντανό από ποτέ, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανέχονται τέτοιου είδους συμπεριφορές στο χώρο της εργασίας τους, με ολέθριες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική τους υγεία. Βιβλιογραφία: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Παναγιώτης Κουτρουβίδηςhttp://www.boro.gr

Η λίστα ιστολογίων μου