Χιλιάδες χιλιόμετρα χωρίζουν το αλπικό τοπίο του Νταβός της Ελβετίας από το τροπικό σκηνικό του Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας. Υπάρχει, όμως, κάτι που ενώνει αυτές τις δύο όμορφες, μικρές αλλά και τόσο διάσημες πόλεις, που ποτέ δεν βλέπουν τον ήλιο ταυτόχρονα: η αντιπαλότητά τους. Κάθε χρόνο, τις ίδιες μέρες, το χιονισμένο ελβετικό θέρετρο φιλοξενεί την σημαντικότερη σύναξη της παγκόσμιας επιχειρηματικής και νεοφιλελεύθερης ελίτ, ενώ στην άλλη πλευρά του πλανήτη, στην πόλη-προπύργιο της βραζιλιάνικης αριστεράς, ένα πολύχρωμο πλήθος διαδηλωτών απ' όλο τον κόσμο συγκλίνει εκεί και δίνει την απάντηση στο μονόλογο του Νταβός. Είναι το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ (WSF), ένα διεθνές κοινωνικό και πολιτικό βήμα συζητήσεων που φιλοδοξεί να εμποδίσει την απρόσκοπτη επέλαση του αδηφάγου καπιταλισμού,
καθώς εκείνος συνοψίζει τις πολιτικές στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF). Ωριμο τέκνο του Σιάτλ
Απότοκο της «μάχης του Σιάτλ» το 1999, το κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης οδήγησε στη συγκρότηση του Κοινωνικού Φόρουμ, δύο χρόνια αργότερα. Ηταν το 2001, όταν με τη διακριτική βοήθεια του βραζιλιάνικου αριστερού Κόμματος των Εργατών (του σημερινού προέδρου της χώρας Λούλα Ντα Σίλβα), εγκαινιάστηκε στο Πόρτο Αλέγκρε το φόρουμ που έφερνε κοντά πολυάριθμες οργανώσεις πολιτών, κινημάτων και κοινωνικών μειοψηφιών απ' όλο τον πλανήτη.
Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, εκείνο το αρχικό «εργαστήρι» μιας νέας πολιτικής κουλτούρας με το κεντρικό σύνθημα ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», αναδείχτηκε σε μια από τις «σημαντικότερες πολιτικές εξελίξεις της πρόσφατης ιστορίας».
Οχι μόνο επειδή με τις ζωηρές μαζικές διαδηλώσεις δημιούργησε μια εικόνα-αντίβαρο στις «λαμπερές» αφίξεις των συνέδρων του Νταβός, αλλά κυρίως επειδή αποτέλεσε τη βάση για την ανταλλαγή ιδεών και στρατηγικών κατά της παγκοσμιοποίησης.
Φέτος το Φόρουμ βρίσκεται στο πρώτο καθοριστικό σταυροδρόμι της διαδρομής του. Στον απολογισμό της δράσης του, προστίθεται η ιστορική πρόκληση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Ετσι, στην κριτική ότι το WSF έχει αποκλίνει από τον ριζοσπαστικό προσανατολισμό του, αντιγράφοντας μία σοσιαλιστική ατζέντα, αντιπαρατίθεται η ευκαιρία να χρησιμοποιήσει την κρίση ως εφαλτήριο για την προώθηση των ριζοσπαστικών του στόχων.
Υπάρχουν, όμως, οι αντιφάσεις που ταλανίζουν το WSF και δυσχεραίνουν το μέλλον του. Η παρουσία του Λούλα Ντα Σίλβα κι εφέτος στο βήμα των ομιλητών εικονογράφησε αυτές τις αντιφάσεις, καθώς ο βραζιλιάνος πρόεδρος βρίσκεται ήδη εκτός πνεύματος του φόρουμ - ας θυμηθούμε ότι αφού επευφημήθηκε «σαν ροκ σταρ» το 2002 για τις προεκλογικές υποσχέσεις του, γιουχαΐστηκε το 2005 για τις πολιτικές του πρακτικές. Κι ακόμη χειρότερα, εξακολουθεί να υπάρχει η αμφιλεγόμενη χρηματοδότηση του φόρουμ από τα διαβόητα αμερικανικά ιδρύματα Φορντ και Ροκφέλερ (ήδη, από το 2003). Οσο για τις ΜΚΟ που συμμετέχουν στο WSF, δεν είναι κι αυτές όπως παλιά, καθώς πολλές εισπράττουν κρατικές επιχορηγήσεις, που ποδηγετούν έμμεσα τη δράση τους.
Τα θετικά σημεία μιας «αποτίμησης»
Στην αποτίμηση της δεκαετούς θητείας του φόρουμ στα πεδία των κοινωνικών αγώνων, υπάρχουν και θετικές επισημάνσεις. Μία από αυτές, είναι ότι θέσεις που είχε εξ αρχής υποστηρίξει το WSF, σήμερα αποτελούν διακηρυγμένες πολιτικές της καπιταλιστικής εμπροσθοφυλακής, όπως είναι τα σχέδια για φορολόγηση των «καρχαριών» του επιχειρηματικού τομέα, ή η συρρίκνωση της ισχύος των τραπεζών.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Κοινωνικού Φόρουμ, όμως, θεωρείται η σφυρηλάτηση κοινής συνείδησης και δεσμών συγγένειας μεταξύ δεκάδων διαφορετικών κινημάτων στον κόσμο. Επίτευγμα που οφείλεται στο ότι το φόρουμ χρησιμοποίησε τα ίδια τα «όπλα» του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, ήτοι τις τεχνολογίες επικοινωνιών και πληροφορικής.
Το τελικό ερώτημα που διατυπώνεται στη δέκατη επέτειο του WSF είναι τι υπάρχει πέραν αυτού. Στις μακροσκελείς συνεντεύξεις τους από το Πόρτο Αλέγκρε, στελέχη του φόρουμ συμφωνούν σε ένα: το WSF, αφού «δικτύωσε» τα κινήματα, «πρέπει τώρα να τα οδηγήσει σε άμεση αντικαπιταλιστική δράση ώστε να επηρεαστούν οι δομές της εξουσίας».
Σε αντίθετη περίπτωση, είναι καταδικασμένο να αποστεωθεί ως υποπροϊόν της λατινοαμερικάνικης Θεολογίας της Απελευθέρωσης, κι ακόμη χειρότερα, ως ενσωματωμένος κινηματικός θεσμός.
Η οικονομική κρίση που θα πλαισιώνει τις διαδοχικές γενέθλιες εκδηλώσεις που οργανώνει το WSF για όλο το χρόνο εφέτος, είναι «δώρο» για τα κινήματα του κοινωνικού ριζοσπαστισμού: η κρίση του καπιταλισμού δημιουργεί ευκαιρίες και απαιτεί αλλαγές. Κι αυτό είναι το διατυπωμένο συμπέρασμα της δεκαετούς εμπειρίας του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ.πηγηhttp://www.enet.gr/:
