 |
| Τι πρέπει να ξέρουν οι άντρες για τον προστάτη |
Πόσο συχνά είναι τα νοσήματα του προστάτη;
Είναι εξαιρετικά συχνά. Συμπτώματα λοίμωξης του προστάτη (προστατίτιδα) αναφέρει κάποια στιγμή της ζωής του περίπου ο ένας στους δύο άνδρες, συμπτώματα σχετιζόμενα με την καλοήθη υπερπλασία (αυτό που ο κόσμος αποκαλεί «προστάτη») έχουν περίπου ο ένας στους τρεις άνδρες ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ καρκίνο του προστάτη θα αναπτύξουν κάποια στιγμή ο ένας στους 5-6 άνδρες.
Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή στον γιατρό;
Οποιαδήποτε αλλαγή στις φυσιολογικές συνήθειες ούρησης (συχνότητα, ποσότητα, «ευχέρεια», χρώμα ούρων, παρουσία πόνου στην ούρηση), θα πρέπει να οδηγήσουν τον πάσχοντα στον ουρολόγο.
Η βαρύτητα, η ένταση και η ηλικία εμφάνισης των συμπτωμάτων αυτών δεν σχετίζονται απαραίτητα με τη σοβαρότητα κάποιας πιθανής ασθένειας του ουροποιητικού – η συχνουρία λ.χ. μπορεί να έχει σοβαρότερη αιτία απ’ ό,τι η παρουσία αίματος στα ούρα.
Ανάλογα, δεν είναι φυσιολογικό, όπως πολλοί νομίζουν, να έχει ένας 65άρης συμπτώματα από το ουροποιητικό τα οποία δεν θέτει υπόψιν ενός γιατρού επειδή «είναι της ηλικίας».
Κάθε πότε πρέπει να εξετάζει ένας άνδρας τον προστάτη του και με ποιες εξετάσεις ;
* Ενας άνδρας που έχει συμπτώματα από το ουροποιητικό πρέπει να εξετασθεί από τον ουρολόγο ανεξαρτήτως ηλικίας: ο ιατρός του θα αποφασίσει πώς θα προσεγγίσει διαγνωστικά το πρόβλημά του.
* Ενας άντρας δίχως συμπτώματα (ασυμπτωματικός) καλό είναι μετά τα 50 του χρόνια να εξετάζεται μία φορά τον χρόνο από ουρολόγο. Εκείνος θα τον υποβάλει σε δακτυλική εξέταση του προστάτη και αιματολογική εξέταση PSA. Ο προληπτικός αυτός έλεγχος ίσως οδηγήσει σε έγκαιρη διάγνωση τυχόν καρκίνου στον προστάτη.
* Οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό άμεσου συγγενούς με καρκίνο του προστάτη είναι προτιμότερο να ξεκινήσουν αυτόν τον έλεγχο τουλάχιστον στα 45 τους χρόνια.
Ενας άνδρας με αυξημένο PSA πάσχει οπωσδήποτε από καρκίνο;
Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) αυξάνεται εκτός από τον καρκίνο και σε άλλες ασθένειες του προστάτη (προστατίτιδα, καλοήθης υπερπλασία), συνεπώς δεν αποτελεί έναν καρκινικό δείκτη που αυτομάτως θέτει τη διάγνωση του καρκίνου όταν είναι αυξημένο.
Για να αποφασίσει ο ουρολόγος εάν ένας ασθενής με αυξημένο PSA χρειάζεται βιοψία προστάτη, η οποία θα θέσει και την οριστική διάγνωση, θα εκτιμήσει και άλλους παράγοντες, άλλοι εκ των οποίων σχετίζονται με το PSA (λ.χ. προηγούμενες τιμές του, τυχόν αυξομειώσεις, ταχύτητα αύξησης κ.λπ.) και άλλοι όχι (λ.χ. πιθανά ευρήματα κατά τη δακτυλική εξέταση του προστάτη).
Οι συνήθειες του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του προστάτη;
Κάποιες έρευνες δείχνουν αυξημένα ποσοστά καλοήθους υπερπλασίας προστάτη και εντονοτέρων συμπτωμάτων από τον προστάτη σε άνδρες με συσσώρευση περιττών κιλών στην κοιλιά (κοιλιακή παχυσαρκία). Σε ό,τι αφορά τον προστατικό καρκίνο, πιθανώς δρα προστατευτικά η αυξημένη σεξουαλική δραστηριότητα στις ηλικίες 20-50 ετών ενώ επιβαρυντικά η αυξημένη κατανάλωση κορεσμένων λιπών (υπάρχουν σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα, όπως κρέατα και προϊόντα κρέατος, πλήρη γαλακτοκομικά) και η παχυσαρκία. Υπό διερεύνηση τα τελευταία χρόνια βρίσκεται η τυχόν προφυλακτική επίδραση ορισμένων φαρμάκων και αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως το λυκοπένιο, το σελήνιο και η βιταμίνη Ε, αλλά οριστικά αποτελέσματα δεν υπάρχουν.
Προσφάτως, πάντως, διεκόπη κλινική μελέτη ελέγχου της βιταμίνης Ε λόγω εμφάνισης υψηλότερων ποσοστών καρκίνου στους ανθρώπους που την λάμβαναν σε αυξημένες ποσότητες – αποτέλεσμα, δηλαδή, αντίθετο από το προσδοκώμενο.
Τι είναι
Ο προστάτης είναι ένας αδένας (επιστημονικά λέγεται προστατικός αδένας) με μέγεθος ίσο με ένα καρύδι, ο οποίος παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό του σπερματικού υγρού. Στη διάρκεια της εκσπερμάτωσης, το σπερματικό υγρό μεταφέρει τα σπερματοζωάρια έξω από το σώμα.
Πού βρίσκεται
Βρίσκεται ακριβώς κάτω και μπροστά από την ουροδόχο κύστη, περιβάλλοντας το οπίσθιο τμήμα της ουρήθρας (η ουρήθρα είναι το «σωληνάκι» που ξεκινά από την ουροδόχο κύστη, μέσω του οποίου αποβάλλονται τα ούρα από το πέος). Γι’ αυτό η διόγκωσή του μπορεί να ασκήσει πίεση στην ουρήθρα και να προκαλέσει δυσκολίες στην ούρηση.
Τα νοσήματα
* Προστατίτιδα – Τοπική, φλεγμονώδης νόσος του προστατικού αδένα. Μπορεί να είναι οξεία ή χρονία.
* Καλοήθης υπερπλασία – Η διόγκωση του προστάτη την οποία οι ασθενείς περιγράφουν ως «έχω προστάτη».
* Καρκίνος του προστάτη – Η ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο εσωτερικό του προστατικού αδένα.
Αριθμοί
1 στους 2 άντρες θα εκδηλώσει προστατίτιδα κάποια στιγμή στη ζωή του
1 στους 3 άντρες θα εκδηλώσει καλοήθη υπερπλασία του προστάτη
1 στους 5 άντρες θα εκδηλώσει καρκίνο του προστάτη
Τα πιο συχνά συμπτώματα
Τα νοσήματα του προστάτη προκαλούν πολλά και διαφορετικά συμπτώματα, αλλά τα πιο συχνά είναι:
* Ασταθής, διακοπτόμενη, αδύναμη ροή ούρων
* Επιτακτική ανάγκη για ούρηση και διαφυγή ούρων
* Πιο συχνή ούρηση, ιδίως τη νύχτα
Πότε πρέπει να πάει ένας άντρας στον γιατρό
Οποιαδήποτε αλλαγή στις φυσιολογικές συνήθειες ούρησης (στη συχνότητα, στην ποσότητα των αποβαλλόμενων ούρων, στην «ευχέρεια» ούρησης, στο χρώμα των ούρων), αλλά και ο πόνος και το αίσθημα καύσου (κάψιμο) κατά την ούρηση, πρέπει να ελέγχονται από τον ουρολόγο.
Το PSA
* Το ειδικό προστατικό αντιγόνο - μία πρωτεΐνη που παράγεται από τα κύτταρα του προστάτη.
* Φυσιολογικά υπάρχει σε πολύ χαμηλά επίπεδα στο αίμα, ενώ μπορεί να αυξηθεί σε περίπτωση νόσου, είτε αυτή είναι καλοήθης (προστατίτιδα, καλοήθης υπερπλασία του προστάτη), είτε κακοήθης (καρκίνος). Μπορεί να αυξηθεί και έπειτα από την εκσπερμάτωση.
* Είθισται να αποκαλείται καρκινικός δείκτης επειδή αυξάνεται στο περίπου 70% των πασχόντων από καρκίνο του προστάτη, αλλά μόνο στο 15%-20% των ασθενών με σοβαρή προστατίτιδα ή μεγάλη καλοήθη υπερπλασία του προστατικού αδένα. Γι’ αυτό τον λόγο, το PSA δεν επαρκεί για να επιβεβαιωθεί ή να αποκλειστεί ότι ένας άντρας έχει καρκίνο του προστάτη.
Φυσιολογικές τιμές
* Ο γενικός κανόνας είναι πως στις ηλικίες έως 65 ετών, φυσιολογικό είναι το PSA έως 4 ng/ml.
* Η φυσιολογική τιμή του PSA ΔΕΝ εγγυάται ότι ένας άντρας δεν έχει καρκίνο του προστάτη.
* Η αυξημένη τιμή του PSA ΔΕΝ συνεπάγεται αυτομάτως ότι ένας άντρας έχει καρκίνο.
* Το 15,2% των ανδρών με PSA κάτω από 4 ng/ml, ΕΧΟΥΝ καρκίνο του προστάτη
* Το 65-75% των ανδρών με αυξημένο PSA ΔΕΝ έχουν καρκίνο του προστάτηhttp://www.real.gr
