 |
| Καρδιακό φύσημα |
Γενικά για το καρδιακό φύσημα
Το καρδιακό φύσημα είναι ένας ήχος που παράγεται κατά τη ροή του αίματος διαμέσου της καρδιάς. Το αίμα καθώς ρέει διαμέσου της καρδιάς από κοιλότητα σε κοιλότητα κάνει κάποιους φυσιολογικούς ήχους τους οποίους ο ιατρός μπορεί να ξεχωρίσει με το στηθοσκόπιο του. Οι ήχοι αυτοί παράγονται συγκεκριμένα από τις βαλβίδες της καρδιάς, οι οποίες ανοίγουν και κλείνουν προκειμένου να εξασφαλίσουν τη ροή του αίματος προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Καρδιακό φύσημα αποτελεί οποιοσδήποτε ήχος πέραν των φυσιολογικά παραγόμενων. Κάποιες φορές ο επιπλέον αυτός ήχος δεν αποτελεί σύμπτωμα κάποιας νόσου παρά απλά ήχο φυσιολογικής ροής σε φυσιολογική καρδιά. Άλλες φορές ωστόσο μπορεί πίσω από το φύσημα να βρίσκεται και υποκείμενη νόσος. Σημαντικό είναι να γίνει ο διαχωρισμός ότι το φύσημα δεν είναι νόσος παρά ένας ήχος πέραν των συνηθισμένων που παράγεται κατά τη ροή του αίματος στην καρδιά. Όσον αφορά στην παιδική ηλικία το φύσημα μπορεί να αποτελεί φυσικά σύμπτωμα υποκείμενης καρδιοπάθειας αλλά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (80%) δεν είναι παρά αθώο η λειτουργικό φύσημα.Τα καρδιακά φυσήματα γίνονται αντιληπτά κατά τη φυσική εξέταση και συγκεκριμένα κατά την ακρόαση του παιδιού με το στηθοσκόπιο. Ανάλογα με την ένταση τους διακρίνονται σε βαθμούς (Βαθμός 1 έως 6). Ανάλογα επίσης με τη χρονική στιγμή που είναι ακουστά διακρίνονται σε συστολικά και διαστολικά. Είναι πολύ σημαντικό ο παιδίατρος να μπορεί, με βάση τα χαρακτηριστικά, να διαχωρίσει το αθώο από το παθολογικό φύσημα και να παραπέμψει το παιδί για περαιτέρω έλεγχο σε περίπτωση υποψίας παθολογικού φυσήματος.
Αθώα καρδιακά φυσήματα
Πολλά παιδιά παρουσιάζουν καρδιακά φυσήματα χωρίς τα περισσότερα από αυτά να πάσχουν από κάποια υποκείμενη καρδιοπάθεια. Στις περιπτώσεις αυτές τα φυσήματα αυτά ονομάζονται λειτουργικά ή αθώα. Στις περιπτώσεις αυτές το φύσημα προκαλείται απλά κατά τη φυσιολογική ροή του αίματος από τη φυσιολογική καρδιά του παιδιού, η οποία στην ηλικία αυτή βρίσκεται κοντά στο θωρακικό τοίχωμα. Μπορούμε να το παρομοιάσουμε με τον αέρα που ακούμε κάποιες φορές ή τη ροή του νερού σε ένα σωλήνα. Το φύσημα αυτό μπορεί να γίνει εντονότερο αν αυξηθεί η καρδιακή συχνότητα π.χ. μετά από άσκηση, φόβο ή σε εμπύρετα. Τα φυσήματα αυτά είναι συνήθως ακουστά στην ηλικία των 3-6 ετών και πολλά από αυτά παύουν να είναι ακουστά καθώς το παιδί αναπτύσσεται και μεγαλώνει.Τα παιδιά με αθώα φυσήματα δεν πρέπει να περιορίζουν τη διατροφή ή την άσκηση τους και όταν είναι στην κατάλληλη ηλικία πρέπει να διαβεβαιώνονται ότι δεν έχουν κάποια πάθηση.
Παθολογικά καρδιακά φυσήματα
Στατιστικά περίπου 1 στα 100 νεογέννητα πάσχουν από κάποια καρδιοπάθεια. Σε κάποια από αυτά η νόσος θα εκδηλωθεί τις πρώτες μέρες της ζωής τους, σε κάποια όμως ακόμα και με σοβαρές καρδιοπάθειες είναι πιθανόν να μην εκδηλωθούν συμπτώματα παρά στην παιδική τους ηλικία. Εάν ο παιδίατρος κρίνει ότι ένα φύσημα δεν είναι ή υπάρχει πιθανότητα να μην είναι αθώο τότε το παιδί πρέπει να εξεταστεί από ειδικό παιδοκαρδιολόγο και να γίνουν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις (υπέρηχος καρδιά και άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις) για να εξακριβωθεί η φύση του φυσήματος. Μπορεί να υπάρχουν και επιπλέον κλινικά σημεία που να υποδηλώνουν υποκείμενη νόσο, όπως δυσχέρεια στη σίτιση και διακοπή λόγω κόπωσης, ταχυκαρδία, ωχρότητα, αναιμία, κυάνωση, ταχύπνοια, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες κ.α.Οι αιτιολογία των συγγενών καρδιοπαθειών είναι άγνωστη. Κάποιες φορές συσχετίζονται με γενετικές ανωμαλίες π.χ. τρισωμία 21 ή άλλες. Σε άλλες περιπτώσεις ενοχοποιείται η έκθεση σε ουσίες όπως και το αλκοόλ κατά την εμβρυϊκή ζωή. Ρόλο διαδραματίζει επίσης η υγεία της μέλλουσας μητέρας, έγκυες γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη ή φαινυλκετονουρία είναι αυξημένου κινδύνου για τεκνοποίηση παιδιών με συγγενείς καρδιοπάθειες. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες που μπορεί να εκδηλωθούν με καρδιακό φύσημα είναι:
- Διαφραγματικά ελλείμματα (οπές) με αποτέλεσμα το αίμα να παρουσιάζει
ροή προς άλλο πέραν του φυσιολογικού διαμερίσματος της καρδιάς. Αυτή η
επιπλέον ροή έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή φυσήματος. Κάποιες οπές
μπορεί να είναι επαρκώς ευμεγέθεις ώστε να προκαλούν και επιπλέον
συμπτωματολογία πέραν του φυσήματος, άλλες είναι μικρότερες και είναι
πιθανόν να κλείσουν αυτόματα με την πάροδο του χρόνου.
- Ανωμαλίες στις βαλβίδες, συνήθως στένωση αλλά και μικρότερες ή πιο
παχυσμένες βαλβίδες. Οι βαλβίδες που δεν έχουν το φυσιολογικό σχήμα δεν
επιτρέπουν ομαλή ροή αίματος και προκαλείται στροβιλώδης ροή αίματος, ή
και παλινδρόμηση του.
- Μυοκαρδιοπάθειες, οι οποίες καθιστούν τον καρδιακό μυ αδύναμο να αντλήσει το αίμα προς το σώμα.
