 |
Μπορεί το διάστημα να σώσει τη Γη από την κλιματική αλλαγή; |
Οι προτεινόμενες λύσεις εκτείνονται από την γεωμηχανική (απορρόφηση με μηχανικά μέσα του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα σε πλανητική κλίματα), την φυσική παρέμβαση (δημιουργία δασών αντί αποψίλωσης, κατανάλωση φυτικών αντί ζωικών προϊόντων κλπ), την εκπομπή λιγότερων ρύπων, τη δημιουργία υπέρ - φυτών που θα καταναλώνουν περισσότερο διοξείδιο και θα το αποθηκεύουν στο έδαφος και πολλά άλλα.
Ανάμεσα στις προτάσεις βρίσκεται ακόμη μία. Αυτή κατά την οποία, η λύση για το κλίμα και τελικά για την ανθρωπότητα δεν βρίσκεται πάνω στον πλανήτη. Που βρίσκεται; Στο διάστημα. Το ερώτημα που τίθεται εδώ λοιπόν είναι: μπορεί η διαστημική έρευνα να σώσει τον πλανήτη; Ο Γκρεγκ Ότρι, διευθυντής της Εμπορικής Διαστημικής Πρωτοβουλίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας υποστηρίζει στο Foreign Policy, ότι όχι μόνο η λύση βρίσκεται στο διάστημα αλλά ότι η διαστημική έρευνα ήδη έχει βοηθήσει πολύ στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η λύση είναι μακριά, πολύ μακριά
Η έρευνα του διαστήματος έχει ήδη αποδειχτεί καθοριστική αφού τα δορυφορικά δεδομένα που έρχονται από το διάστημα είναι πολύτιμα. Στην πραγματικότητα ήταν αυτά που αποκάλυψαν την τρομακτική και αναπτυσσόμενη τρύπα του όζοντος το 1987. Η ανακάλυψη αυτή οδήγησε στο πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, την πρώτη διεθνή συμφωνία για το παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Έκτοτε έγιναν προσπάθειες περιορισμού των χλωροφθορανθράκων με αποτέλεσμα η τρύπα του όζοντος να σταθεροποιηθεί και αργά αλλά σταθερά να αρχίσει να κλείνει. Αυτό, σύμφωνα με τον Ότρι, αποδεικνύει ότι το διάστημα μπορεί να μας παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για την κατανόηση του προβλήματος και μια σειρά τρόπων επίλυσής του. Ο ρόλος των διαστημικών δεδομένων είναι λοιπόν κρίσιμος.
Οι μετρήσεις των στρωμάτων του πάγου με τρυπάνια και την μέτρηση της θερμοκρασίας της θάλασσας είναι κοστοβόρες και χρονοβόρες διαδικασίες και ανεπαρκείς τρόποι για να εκτιμηθεί η κατάσταση του πλανήτη. Αντίθετα οι δορυφόροι εθνικοί και ιδιωτικοί παρέχουν πληθώρα μετρήσεων και απεικονίσεων που αποκαλύπτουν την κατάσταση. Μεγάλο μέρος αυτών των εργαλείων αναπτύχθηκε αρχικά για την εξερεύνηση των άλλων πλανητών στο ηλιακό μας σύστημα, όμως η κατανόηση της εξέλιξης του κλίματος των άλλων πλανητών είναι εξίσου πολύτιμη για την μοντελοποίηση ανάλογων στοιχείων και στη Γη.
Οι ανιχνευτές της NASA βρέθηκαν κάποια στιγμή μπροστά στην αποκάλυψη ότι πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια, ένα σύνδρομο του φαινομένου του θερμοκηπίου μετέτρεψε την Αφροδίτη σε έναν ζεστό και ακατοίκητο πλανήτη με όξινες βροχές. Αντίστοιχα στοιχεία έρχονται από τους ανιχνευτές του Άρη και αποκαλύπτουν τις διαδικασίες που μετασχημάτισαν τον πλανήτη από ζεστό και υγρό, σε ψυχρό και ξηρό. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται για την δημιουργία σεναρίων για την μετατροπή του Άρη σε έναν πλανήτη φιλικό στη ζωή στο μέλλον.
Αντίστοιχα, λέει ο Ότρι, τα στοιχεία που μας παρέχονται από το διάστημα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επιλογή των στρατηγικών μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, όπως για παράδειγμα η εξόρυξη ηλίου από το φεγγάρι για καθαρή ενέργεια στο μέλλον. Επιπλέον, η ίδια η διαστημική τεχνολογία συμβάλλει ήδη στη μείωση των εκπομπών ρύπων. Τα GPS πλοήγησης για παράδειγμα συρρικνώνουν τις δαπάνες για καύσιμα στη θάλασσα, το έδαφος και τον αέρα κατά 15 έως 21%. Η μείωση στα καύσιμα είναι μεγαλύτερη από αυτή που προέρχεται από τους πιο εξελιγμένους κινητήρες και τις αλλαγές καυσίμων. Τα φωτοβολταϊκά είναι επίσης μια τεχνολογία που οφείλει την ύπαρξή της στο διάστημα, καθώς εφαρμόστηκε πρώτα στους διαστημικούς σταθμούς και την ίδια τη NASA.
Στη Γη η χρήση του αέρα και της ηλιακής ενέργειας δεν μπορούν να μας οδηγήσουν σε μηδενικές εκπομπές ρύπων γιατί η παραγωγή διακόπτεται συνεχώς και δεν υπάρχει περιβαλλοντικά αποδεκτός τρόπος να αποθηκεύουμε την ενέργεια σε παγκόσμια κλίμακα. Υπάρχει λοιπόν, η ιδέα ότι οι ηλιακοί σταθμοί με βάση το διάστημα θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε το πρόβλημα αυτό. Τέτοιοι σταθμοί θα βρίσκονται συνεχώς εκτεθειμένοι στην ενέργεια του ήλιου και θα μπορούν μέσω στοχευμένης ακτινοβολίας να στέλνουν την ενέργεια αυτή στη Γη, μέρα - νύχτα και ανεξάρτητα από τον καιρό.
Ήδη κατασκευάζονται τέτοιες δομές στο διάστημα απλώς η διαδικασία γίνεται αργά καθώς ακόμη το κόστος είναι μεγάλο. Καθώς όμως οι τεχνολογίες θα αναπτύσσονται θα υπάρξει αύξηση των όσων ασχολούνται με αυτές και το κόστος θα μειωθεί δραματικά. Αργότερα οι εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύονται και υλικά από τη σελήνη και τους αστεροειδής πράγμα που θα μειώσει ακόμη περισσότερο το κόστος αλλά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις εκτοξεύσεις.
Η κριτική που επισύρουν τέτοια σχέδια είναι βέβαια υπαρκτή και έχει να κάνει με τις συνέπειες που θα μπορούσαν να έχουν για παράδειγμα οι επιπτώσεις από την εξόρυξη στη σελήνη. Όσοι όμως ασχολούνται με τη διαστημική τεχνολογία θεωρούν η εξαγωγή πόρων από μακρινούς και χωρίς ζωή τόπους είναι σαφώς προτιμότερη από την υποβάθμιση του δικού μας πλανήτη. Ο Τζεφ Μπέζος δεν έχει κρύψει ότι επιθυμεί έναν πολιτισμό στο μέλλον, όπου η Γη θα αποτελεί ένας είδος εθνικού πάρκου, που θα είναι παρθένο και προστατευμένο, ενώ όλες οι βρόμικες εξορυκτικές και κατασκευαστικές διεργασίες θα λαμβάνουν χώρα στο διάστημα. Ο Τόρι Μπρούνο φαντάζεται ένα μέλλον όπου χιλιάδες άνθρωποι θα δουλεύουν σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ο Έλον Μασκ αποζητά τον εποικισμό του Άρη. Αυτές είναι ιδέες που φαντάζουν ουτοπικές. Ο Ότρι πάντως υποστηρίζει ότι τέτοιου είδους σχέδια μας πάνε μπροστά και δεν πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία να μάθουμε πως θα σώσουμε τη Γη από το διάστημα.
Οι παραπάνω δεν είναι οι μόνοι που πιστεύουν ότι το διάστημα είναι εκμεταλλεύσιμος χώρος για την ανθρώπινη δραστηριότητα. Ούτε οι μόνοι που πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο θα γλιτώσει τη Γη από πρόσθετη επιβάρυνση. Ο επιστήμονας και επιχειρηματίας Όχαντ Χάρλεβ αναζητούσε το 215 νέους τρόπους για την αποθήκευση δεδομένων. Αντί να διατηρεί σκληρούς δίσκους σε ένα μεγάλο κέντρο δεδομένων ήθελε να αποθηκεύει τα δεδομένα μετακινώντας τα από σέρβερ σε σέρβερ με την ταχύτητα τους φωτός. Ακόμη και ο ίδιος πίστευε ότι η ιδέα του ήταν δύσκολο να γίνει πραγματικότητα. Τα κατάφερε όμως μέσα σε τέσσερα χρόνια.
Κι αποφάσισε να προχωρήσει ένα βήμα παραπάνω. Η εταιρεία του LyteLoop έχει αναπτύξει τεχνολογία για την αποθήκευση δεδομένων σε κίνηση. Όχι όμως μόνο σε διακομιστές στη Γη. Η LyteLoop σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τη φωτονική - την επιστήμη της παραγωγής και αξιοποίησης του φωτός - για την αποθήκευση δεδομένων στο διάστημα, στέλνοντάς τα από δορυφόρο σε δορυφόρο. Η LyteLoop δεν είναι η μόνη εταιρεία που ασχολείται με κάτι τέτοιο. Για παράδειγμα η Cloud Constellation σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα ολόκληρο κέντρο δεδομένων στο διάστημα στα τέλη του 2021, χρησιμοποιώντας ένα δίκτυο μικρών δορυφόρων, ενώ η SpaceChain εκτόξευσε δυο νανοδορυφόρους που λειτουργούν ως κόμβοι blockchain και φέτος πραγματοποιήθηκε η πρώτη κβαντική συναλλαγή με τη χρήση τους.
Όλες οι εταιρείες που ασχολούνται με τις τεχνολογίες αυτές αναφέρουν ως βασικά πλεονεκτήματα την ασφάλεια του κυβερνοχώρου και τον εκθετικά μεγαλύτερο χώρο δεδομένων που υπάρχει στο διάστημα. Άλλά υπάρχει ένας ακόμη παράγοντας που, όπως υποστηρίζουν, τις παρακινεί: η μάχη ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Κι αυτό γιατί η αποθήκευση δεδομένων στο διάστημα χρησιμοποιεί σημαντικά λιγότερη ενέργεια από ένα παραδοσιακό κέντρο δεδομένων και συνεπώς εκπέμπει δραστικά λιγότερα διοξείδιο του άνθρακα. «Είναι φιλικό προς το περιβάλλον», λέει ο Κλιφ Μπικ, διευθύνων σύμβουλος της Cloud Constellation, στο ozy.com. «Στο διάστημα, τα δεδομένα δεν χρειάζεται να ψύχονται με μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Το διάστημα είναι ήδη κρύο».
Πόσο σημαντική θα είναι η μείωση των εκπομπών ρύπων από μια τέτοια κίνηση; Σύμφωνα με μια έκθεση του Berkeley Lab το 2016, που βασίζεται σε στοιχεία του Εθνικού Συμβουλίου Πόρων Άμυνας των ΗΠΑ, μέχρι το 2020 τα κέντρα δεδομένων της χώρας αναμένεται να καταναλώσουν 140 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες ενέργειας. Αυτό ισοδυναμεί με την ετήσια παραγωγή 50 σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θα κοστίσει στις αμερικανικές επιχειρήσεις 13 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ παράλληλα θα εκπέμψει περίπου 100 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ρύπανσης από άνθρακα ετησίως. Αυτό είναι κάτι παραπάνω από τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου 140 χωρών. Ο Όχαντ Χάρλεβ υποστηρίζει λοιπόν ότι «η αποθήκευση δεδομένων σε κίνηση στο διάστημα βασίζεται απλώς στο φως. Με τα συνδεδεμένα ηλιακά πάνελ, τα δεδομένα μπορούν να μεταδοθούν μεταξύ των δορυφόρων χωρίς εκπομπές άνθρακα. Εξοικονομούμε πάρα πολύ ενεργειακό κόστος και εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα».
Οι μεγάλες εταιρείας τεχνολογίας τα προηγούμενα χρόνια έκαναν προσπάθειες να χρησιμοποιήσουν αποκλειστικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την αποθήκευση των δεδομένων τους. Ωστόσο, η ανάγκη για χώρο αποθήκευσης θα εκτιναχθεί τα επόμενα χρόνια. Έως το 2025 θα χρειαζόμαστε χώρο για την αποθήκευση ενός εξακισεκατομμυρίου δεδομένων. Πρόκειται για 10 φορές περισσότερα δεδομένα από αυτά που αποθηκεύτηκαν το 2016. Έτσι οι εταιρείες - γίγαντες έχουν αρχίσει να σκέφτονται τη διαστημική εκδοχή. ΗAmazon Web Services έχει ήδη δημιουργήσει έναν επίγειο σταθμό που επιτρέπει σε άλλους να νοικιάσουν δορυφόρους για αποθήκευση δεδομένων στο διάστημα. Και η IBM σκοπεύει να αποθηκεύσει δεδομένα στους δορυφόρους της Cloud Constellation.
Η τεχνολογία αυτή είναι ακόμη ακριβή. Χρειάζονται περίπου 2.500 δολάρια για να στείλει κανείς μια λίβρα δεδομένων στο διάστημα και προς το παρόν τα επίγεια κέντρα που λειτουργούν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι πολύ πιο προσιτά. Όμως αντίθετα με τις τεχνολογίες που αναφέρθηκαν παραπάνω και φαντάζουν πραγματικά… εξωπραγματικές, η αποθήκευση δεδομένων στο διάστημα δεν είναι. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι αυτή η τεχνολογία θα αργήσει να αντικαταστήσει τα παραδοσιακά κέντρα δεδομένων, όμως ο Κλιφ Μπικ, λέει «ακόμη κι αν στείλουμε στο διάστημα το 1% ή το 2% των δεδομένων που έχουν αποθηκευτεί στη Γη, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά».https://tvxs.gr/
