Πριν από τρία χρόνια ξεκινήσαμε μια ομαδική δουλειά. Από τον Οκτώβρη του 2016, με απόφαση του τότε υπουργού Παιδείας, θεσμοθετήθηκε ο Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων. Πρόκειται για εκπαιδευτικούς που αποσπάστηκαν από τα σχολεία τους σε περιοχές όπου ζουν πρόσφυγες και είναι κοντά σε δομές φιλοξενίας. Εγώ αποσπάστηκα στον Ελαιώνα.
Ο θεσμός αυτός είναι μια ανοιχτή πόρτα, έξω από τα σπίτια των προσφύγων, που συνδέει τα προσφυγόπουλα με την σχολική κοινότητα. Φυσικά υπήρχαν και υπάρχουν εμπόδια, όπως η γλώσσα, οι τραυματικές εμπειρίες των παιδιών από εμπόλεμες περιοχές, ή από περιοχές όπου ένιωθαν απειλή. Αυτό που κάναμε οι συντονιστές ήταν ότι καταφέραμε μέσα από τη σχέση μας με τα σχολεία να φτιάξουμε ένα οριζόντιο δίκτυο εκπαιδευτικών, σχολείων, μαθητών και γονέων. Έχουμε καθημερινή επικοινωνία και όποιο πρόβλημα υπάρχει αντιμετωπίζεται. Είναι μια καινοτομία, ακόμα και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί έμαθαν για τη ζωή αυτών των παιδιών.
Ήταν χιλιάδες οι εκπαιδευτικοί που έκαναν αίτηση τότε, κι ήταν μια κίνηση με εθελοντικά χαρακτηριστικά, με την έννοια ότι φύγαμε από τα σχολεία όπου εργαζόμασταν και μετακινηθήκαμε σε άλλες περιοχές και με άλλα καθήκοντα και πολύ περισσότερες ευθύνες. Το κάναμε γιατί θέλαμε να μην μείνουν τα προσφυγόπουλα ούτε μια μέρα παραπάνω έξω από τα σχολεία. Δεν πήραμε ποτέ επιδόματα ή αύξηση γι’ αυτή τη δουλειά.
Είναι σημαντικό οι άνθρωποι που έχουν εμπειρία σε αυτή τη θέση να συνεχίσουν αυτή τη δουλειά. Είναι σημαντική για τους μαθητές η συνέχεια στα πρόσωπα, στους δασκάλους και τους καθηγητές τους.
Στην αρχή το 2016 υπήρχαν αντιδράσεις από «αγανακτισμένους γονείς», όμως σήμερα, είμαστε περήφανοι γιατί τα ίδια τα σχολεία ζητούν να μη φύγουν τα προσφυγόπουλα και οι διευθυντές δε θέλουν να χάσουν τους μαθητές τους. Έχουν αναπτυχθεί δεσμοί των παιδιών με τους δασκάλους τους.
Ένα πολύ θετικό στοιχείο είναι η διάχυση των μαθητών προσφύγων σε μικρές ομάδες σε πολλά σχολεία. Σ’ αυτό βοήθησε και η δυνατότητα μεταφοράς τους από τις δομές στα σχολεία. Τώρα, δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς το θέμα της μετακίνησης δεν έχει λυθεί κι αυτό είναι σοβαρό πρόβλημα, κυρίως για τα παιδιά που ζουν σε δομές μακριά από τα σχολεία, όπως στην Μαλακάσα ή αλλού. Δεν μπορούν να πάνε στο σχολείο.
Γυρνώντας πίσω στις πρώτες ημέρες υποδοχής των προσφυγόπουλων στις σχολικές τάξεις, νομίζω πως κυριαρχούσε το δικό μας βλέμμα πάνω στους πρόσφυγες συνολικά. Για παράδειγμα σε όλα τα σχολεία υπήρχαν αντισηπτικά. Τώρα πια η περίοδος των αντισηπτικών έχει τελειώσει. Είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από τα παιδιά. Δε μιλάμε πια για διαφορετικούς ανθρώπους, μιλάμε για τους μαθητές μας.
Τρία χρόνια μετά, τα παιδιά μιλάνε τα ελληνικά με άνεση κι έχουμε τις πρώτες επιτυχίες στη μετάβασή τους στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αν κι εκεί τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Χρειάζεται λοιπόν μεγάλη υποστήριξη, βελτιώσεις και κυρίως να αρχίζουν εγκαίρως οι τάξεις υποδοχής. Η μη λειτουργία τους είναι πρόβλημα.
Σε ό,τι αφορά τα ελληνόπουλα, οι αφηγήσεις τους στο σπίτι για την εμπειρία του σχολείου με τα προσφυγόπουλα χαλάρωσε και τους γονείς. Εμείς στον Ελαιώνα κάναμε μια μεγάλη γιορτή στα τέλη του ’18, όπου ήρθαν όλοι οι μαθητές και οι γονείς τους. Εκεί λύθηκαν και οι τελευταίοι κόμποι.
Αυτό, όμως που δυστυχώς συνεχίζεται είναι η αίσθηση αβεβαιότητας και ρευστότητας στη ζωή των παιδιών προσφύγων έξω από το σχολείο. Όταν ένα προσφυγόπουλο, έχει περάσει τρία χρόνια στο σχολείο και ζει εδώ με τον πατέρα του αλλά η μητέρα του είναι στην Γερμανία και ακόμα περιμένει την απάντηση στο αίτημα επανένωσης της οικογένειας, τότε το πρόβλημα είναι σοβαρό. Η Γερμανία τα τελευταία χρόνια προβάλλει διαρκώς γραφειοκρατικού τύπου εμπόδια, που αντίκεινται σε όλες τις διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα του παιδιού.
Εδώ στην Ελλάδα, ως κοινωνία δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι οι πρόσφυγες συνολικά δεν είναι μόνο αριθμοί. Όταν ένα παιδί έχει κατορθώσει να ξεπεράσει τα εμπόδια που αντιμετώπισε μέχρι εδώ και ένα ξημέρωμα κάποιος το ξυπνάει και το βάζει στο λεωφορείο, σημαίνει ότι δεν έχει ληφθεί υπόψη το πλαίσιο ζωής αυτών των ανθρώπων. Εκτός κι αν γίνεται για τιμωρητικούς λόγους….https://www.stokokkino.gr/
