Χιμπαντζήδες: οι «αγορομάνες» είναι πιο κοινωνικές

Χιμπαντζήδες: οι «αγορομάνες» είναι πιο κοινωνικές

Μελέτη που βασίστηκε σε παρατηρήσεις περίπου τεσσάρων δεκαετιών έδειξε ότι οι μητέρες αρσενικών συναναστρέφονται περισσότερο ακόμη και τα επιθετικά αρσενικά προς όφελος των γιων τους σε σύγκριση με τις μητέρες θηλυκών

  Οι χιμπαντζήδες ζουν σε «ανδροκρατούμενες» κοινωνίες στις οποίες τα θηλυκά και τα μωρά τους μπορεί να βιώσουν βία ενώ καταγράφονται ακόμη και βρεφοκτονίες. Η πιο ασφαλής τακτική για τα θηλυκά και τα μικρά τους είναι να αποφεύγουν ομάδες στις οποίες υπάρχουν επιθετικά αρσενικά. Και όμως, όπως αποδείχθηκε, οι μητέρες αρσενικών επιλέγουν να βρίσκονται σε αυτές τις ομάδες.

«Είναι πραγματικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι το φύλο του μικρού επηρεάζει τη συμπεριφορά της μητέρας αμέσως μετά τη γέννησή του και ότι το ίδιο θηλυκό είναι πιο κοινωνικό όταν έχει γιο από ό,τι όταν έχει κόρη» ανέφερε η καθηγήτρια Αν Πιούζι, επικεφαλής του Τμήματος Εξελικτικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ.

Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι μητέρες δίνουν στα μικρά αρσενικά την ευκαιρία να παρατηρήσουν τα ενήλικα αρσενικά σε κοινωνικές καταστάσεις. Αυτό τους προσφέρει τη δυνατότητα να αρχίσουν να αναπτύσσουν από νωρίς τις κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζονται για να επιβιώσουν στον ανταγωνιστικό κόσμο των ενηλίκων.

Τα ευρήματα αυτά προέκυψαν μετά από ανάλυση καθημερινών παρατηρήσεων 37 συναπτών ετών οι οποίες αφορούσαν χιμπαντζήδες της Ανατολικής Αφρικής στο Εθνικό Πάρκο του Γκόμπε στην Τανζανία. Το Πανεπιστήμιο Ντιουκ φιλοξενεί όλα τα δεδομένα που αφορούν την περίφημη κοινότητα χιμπαντζήδων Kasekela στο Ερευνητικό Κέντρο του Ινστιτούτου Jane Goodall, το οποίο περιλαμβάνει δεδομένα παρατηρήσεων που καλύπτουν περισσότερα από 50 έτη - τα δεδομένα χρονολογούνται από τις πρώτες χειρόγραφες παρατηρήσεις της διάσημης ειδικού στα πρωτεύοντα Τζέιν Γκούνταλ στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Τα στοιχεία αυτά αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από παρατηρήσεις κατά τις οποίες ο ερευνητής επικεντρώνεται σε έναν χιμπαντζή και καταγράφει τη συμπεριφορά και την αλληλεπίδρασή του με τους άλλους χιμπαντζήδες καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντιουκ με επικεφαλής τη δρα Πιούζι εργάζονται αυτή τη στιγμή επάνω στην ψηφιοποίηση ολόκληρης της συλλογής των στοιχείων από το Εθνικό Πάρκο του Γκόμπε που περιλαμβάνεται στο αρχείο της Γκούνταλ με στόχο να καταστεί δυνατή η διεξαγωγή περισσότερων μακροχρόνιων μελετών όπως αυτή που παρουσιάζεται τώρα βασιζόμενη σε στοιχεία σχεδόν τεσσάρων δεκαετιών.

Το φύλο του μικρού δείχνει τη μητρική συμπεριφορά

«Λαμβάνοντας στοιχεία από αυτές τις μακροχρόνιες βάσεις δεδομένων ήμασταν σε θέση να μελετήσουμε μοτίβα συμπεριφοράς που αφορούσαν τις ίδιες τις μητέρες, εξετάζοντας πώς συμπεριφέρονταν όταν είχαν γιους και πώς όταν είχαν κόρες» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Κάρσον Μάρεϊ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον, ο οποίος εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του με την καθηγήτρια Πιούζι. «Και τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι το ίδιο θηλυκό συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά ανάλογα με το φύλο του μικρού του».

Στο πλαίσιο της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences», οι ερευνητές μέτρησαν την κοινωνικοποίηση των χιμπαντζήδων με βάση τριών ειδών αναλύσεις: πόση ώρα περνούσε η μητέρα με άλλους ενήλικους χιμπαντζήδες που δεν ήταν άμεσα μέλη της οικογένειας, το μέσο μέγεθος της κοινωνικής ομάδας της μητέρας και τη σύστασή της καθώς και τον χρόνο που η μητέρα περνούσε σε ομάδες που περιελάμβαναν και τα δύο φύλα ή μόνο θηλυκά.

Οπως προέκυψε, τον περισσότερο χρόνο οι μητέρες με μικρά περνούσαν τον χρόνο τους μόνες ή με τις ενήλικες κόρες τους. Τα ενήλικα αρσενικά είναι και τα πιο κοινωνικά, δημιουργώντας συμμαχίες με άλλα αρσενικά ώστε να υπερασπίζονται την περιοχή τους και να κυνηγούν σε ομάδες. Οι μητέρες με γιους φάνηκε ότι κατά τους πρώτους έξι μήνες ζωής του μικρού τους περνούσαν σημαντικά περισσότερο χρόνο σε ομάδες που περιελάμβαναν και τα δύο φύλα σε σύγκριση με τις μητέρες που είχαν μόνο κόρες.

Στους 30 ως 36 μήνες ζωής τα μικρά αρχίζουν να κινούνται πολύ περισσότερο ανεξάρτητα χωρίς να τα κουβαλούν οι μητέρες τους. Σε αυτή την ηλικία τα αρσενικά αλληλεπιδρούν πολύ περισσότερο με άλλους χιμπαντζήδες που δεν ανήκουν στον στενό κύκλο της οικογενείας τους, κυρίως με ενήλικα αρσενικά. Τα θηλυκά αντίστοιχης ηλικίας είναι πολύ λιγότερο κοινωνικά.

Καθώς τα μικρά μεγαλώνουν απομακρύνονται ακόμη περισσότερο από τις μητέρες τους - κυρίως τα αρσενικά έχουν πολύ περισσότερους «φίλους», τους οποίους συναναστρέφονται καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Τα έφηβα αρσενικά παρακολουθούν προσεκτικά τους ενήλικους χιμπαντζήδες και συχνά μιμούνται τις συμπεριφορές τους.

Κοινωνικοποιήθηκα για το παιδί μου…

«Είναι προφανές ότι οι μητέρες γίνονται πιο κοινωνικές για το καλό των μικρών αρσενικών παιδιών τους. Αυτό το εύρημα θέτει γενικότερα ερωτήματα σχετικά με το πώς η κοινωνική έκθεση διαμορφώνει τις τυπικές συμπεριφορές των δύο φύλων και στον άνθρωπο» σημείωσε ο δρ Μάρεϊ.

Ο ειδικός συμπλήρωσε ότι εκείνο που τον εξέπληξε περισσότερο ήταν ότι οι μητέρες με θηλυκά μικρά έχουν λιγότερες σχέσεις ακόμη και με τους συγγενείς τους. «Αυτό μαρτυρεί ότι η κοινωνική έκθεση είναι λιγότερο σημαντική για τα θηλυκά γενικώς».http://www.tovima.gr