Του Πετρου Παπακωνσταντινου
«Τα γεράκια ζυγιάζονται πάνω από τη σύνοδο κορυφής του G20». Ο τίτλος μοιάζει με πολεμική κραυγή. Πραγματικά, το κύριο άρθρο της εφημερίδας αποτελεί δριμύ κατηγορώ για τους κήρυκες της δρακόντειας λιτότητας στη Γηραιά Ηπειρο. Το παράξενο είναι ότι πρόκειται όχι για κάποιο αριστερό έντυπο, όπως θα μπορούσε ενδεχομένως να υποθέσει κανείς, αλλά για τους... Financial Times του Λονδίνου, μια από τις πιο σοβαρές φωνές της παγκόσμιας οικονομικής Ορθοδοξίας!
Γεγονός είναι ότι οι δυσοίωνες προβλέψεις της βρετανικής εφημερίδας δικαιώθηκαν. Τι κι αν οι ισχυροί του πλανήτη αναγνώρισαν, στο τελικό τους ανακοινωθέν, μετά τη σύνοδο του περασμένου Σαββατοκύριακου, ότι η όποια ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας είναι «εύθραυστη» και «άνιση», ενώ η ανεργία «διατηρείται σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα»; Η γραμμή Μέρκελ για αιματηρές περικοπές στο όνομα της δημοσιονομικής εξυγίανσης υπερίσχυσε κατά κράτος και οι ισχυρές βιομηχανικές δυνάμεις δεσμεύτηκαν να περιορίσουν τα ελλείμματα στο μισό μέσα σε τρία χρόνια. «Για να πούμε την αλήθεια, αυτό ξεπερνά κατά πολύ τις προσδοκίες μας», εκμυστηρεύθηκε σεμνυνόμενη η Γερμανίδα καγκελάριος. «Η σύνοδος κορυφής αντανακλά ευρεία σύγκλιση προς τις ευρωπαϊκές θέσεις», ήρθε να προσθέσει ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ - Μανουέλ Μπαρόζο.
Μεγάλος ηττημένοςΣτην άλλη πλευρά του λόφου, ο μεγάλος ηττημένος της συνόδου δεν ήταν άλλος από τον Μπαράκ Ομπάμα. Μία εβδομάδα πριν από τη σύνοδο του Τορόντο, ο Αμερικανός πρόεδρος δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή στους λοιπούς ηγέτες του G20, καθιστώντας σαφές ότι για τις ΗΠΑ προτεραιότητα έχει η ανάπτυξη και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Ασκώντας έμμεση κριτική στην κ. Μέρκελ και τους λοιπούς θιασώτες της ευρωλιτότητας, ο Αμερικανός πρόεδρος προειδοποιούσε ότι η πρόωρη στροφή προς τη λιτότητα απειλεί να βυθίσει την παγκόσμια οικονομία σε ένα δεύτερο κύμα ύφεσης. Την Κυριακή το βράδυ, όμως, είδαμε έναν άλλο Ομπάμα, ο οποίος δεσμευόταν να περιορίσει στο μισό το έλλειμμα της χώρας του (11% σήμερα) το 2013 και στο 3% το 2015, προσθέτοντας ότι τον επόμενο χρόνο θα παρουσιάσει στους ομοεθνείς του «ορισμένες πολύ δύσκολες επιλογές».
Η αλήθεια είναι ότι ο ήπιος κεϊνσιανισμός του Ομπάμα συναντούσε το τελευταίο διάστημα σοβαρές αντιδράσεις ακόμη και στο εσωτερικό της Αμερικής. Απηχώντας το κλίμα της Γουόλ Στριτ, ο διοικητής της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας, Μπεν Μπερνάνκι, πιέζει για περιοριστικά μέτρα, εκφράζοντας έντονη ανησυχία για το αστρονομικό ύψος του ελλείμματος (1,3 τρισ. δολάρια) και το διογκούμενο χρέος, που θα μπορούσε μελλοντικά να υπονομεύσει την ηγεμονία του δολαρίου. Πρόσφατα, η Γερουσία ακύρωσε σχέδιο του Ομπάμα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς Δημοκρατικοί γερουσιαστές ταυτίστηκαν με τους Ρεπουμπλικανούς συναδέλφους τους στη γραμμή της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Εχοντας ήδη εξασθενήσει στο εσωτερικό της Αμερικής, η στρατηγική του Ομπάμα (πρώτα θωράκιση της ανάπτυξης, μετά τακτοποίηση των δημοσιονομικών) περιήλθε σε δεινή θέση εξ αιτίας των επιλογών των κυριότερων εταίρων του στο Τορόντο. Επιμένοντας στη σκληρή λιτότητα, Ευρωπαίοι και Ιάπωνες υπέθεσαν, σιωπηρά, ότι η Αμερική θα τους τραβήξει από την κρίση με την αναπτυξιακή πολιτική της, παίζοντας το ρόλο του παγκόσμιου «καταναλωτή τελευταίας ευκαιρίας», ο οποίος θα απορροφάει τα προϊόντα των συμμάχων του. Ετσι, Ευρώπη και Ιαπωνία θα βγουν από την κρίση έχοντας εξυγιάνει κατά τι τα δημόσια οικονομικά τους, ενώ η Αμερική θα υποστεί το κόστος του κεϊνσιανισμού της με ένα υποθηκευμένο δολάριο, γεγονός που θα περιορίσει την παγκόσμια ηγεμονία της.
«Ενιαίο μέτωπο»Σ' αυτό το φόντο, η στρατηγική της Μέρκελ έρχεται να προσθέσει ένα δηλητηριώδες βέλος εναντίον του Ομπάμα στη φαρέτρα των αντιπάλων του, στο εσωτερικό των αμερικανικών ελίτ. Αυτή η άτυπη συμμαχία της κυρίαρχης γραμμής της Ευρώπης και της δυναμικά ανερχόμενης «εσωτερικής αντιπολίτευσης» της Αμερικής έγειρε την πλάστιγγα του Τορόντο προς το μέρος της πιο επιθετικής γραμμής.Πίσω από αυτό το «ενιαίο μέτωπο», εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει τον πραγματικό νικητή της συνόδου: Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο κατάφερε να περάσει άλλον έναν «κάβο» χωρίς απώλειες. Παρά την ακατάσχετη ρητορεία περί χαλιναγώγησης του «καπιταλισμού - καζίνο» και των goldeboys, τα όποια μέτρα ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος παραπέμφθηκαν στην... επόμενη σύνοδο του G20. Οι προτάσεις για έναν παγκόσμιο φόρο στις τράπεζες απορρίφθηκαν, και εκείνες για δραστικούς ελέγχους και περιορισμούς, αναφορικά με την αγορά παραγώγων, εξοστρακίστηκαν στις ελληνικές καλένδες.Ωστόσο, οι νικητές της συνόδου θα πρέπει να μάθουν να ζουν με τις συνέπειες της πύρρειας νίκης τους. Οπως έγραφαν πρόσφατα, σε κύριο άρθρο τους, οι New York Times, «αν όλες μαζί (οι χώρες του G20) περικόψουν απότομα τις κρατικές δαπάνες, είναι πολύ πιθανό ότι θα επαναφέρουν τον κόσμο όλο σε κατάσταση βαθιάς ύφεσης. Αν ο καθένας επιχειρήσει να βγει από την κρίση σε βάρος των άλλων, υπάρχει κίνδυνος να οδηγηθούμε σε νέο γύρο προστατευτισμού, ο οποίος θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Ηδη, η ύφεση χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για να ακυρωθούν οι δεσμεύσεις έναντι των φτωχών».Από την πλευρά του, ο νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν, εκτιμούσε ότι οι αποφάσεις του G20 και η γενικότερη στροφή των δυτικών μητροπόλεων προς πολιτικές αιματηρής λιτότητας απειλούν την παγκόσμια οικονομία με μια τρίτη, στην οικονομική ιστορία του καπιταλισμού, Μεγάλη Υφεση, μετά από εκείνες του 1873 και του 1929. Η δημοσιονομική «πυρκαγιά» του βιομηχανικού Βορρά φαίνεται να οδηγεί τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ σε μια πανικόβλητη φυγή προς την έξοδο των «θεραπειών - σοκ», με κίνδυνο να ποδοπατήσει ο ένας τον άλλον κι όλοι μαζί κοινωνικές κατακτήσεις ενός ολόκληρου αιώνα.πηγη:http://news.kathimerini.gr
