Βλέπεις τσιγάρο; Θέλεις να καπνίσεις

Εντυπωσιακά αποτελέσματα είχαν δύο νέες ανεξάρτητες μελέτες για το κάπνισμα. Στην πρώτη φάνηκε πως όταν κάποιος βλέπει στην τηλεόραση καπνιστή να ανάβει τσιγάρο θέλει να κάνει το ίδιο, ενώ στη δεύτερη ότι ακόμη και η γκρίζα διαφήμιση προϊόντων καπνού έχει ιδιαίτερη επίδραση στους νέους. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Neuroscience», οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το κάπνισμα ενεργοποιούνται αυτομάτως όταν ένας καπνιστής παρακολουθεί κάποιον να καπνίζει στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση, ειδικά όταν αυτός είναι ένας διάσημος. Έτσι, στις περιπτώσεις που επιθυμεί κάποιος να διακόψει το κάπνισμα, θα έπρεπε παράλληλα να σταματήσει να παρακολουθεί τηλεόραση και κινηματογράφο.
Οι ερευνητές από το Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών Εγκεφάλου του Κολεγίου Ντάρτμουθ του Νιού Χαμσάιρ, διαπίστωσαν ότι αρκεί η παρακολούθηση ενός «σταρ» σε μια ταινία να ρουφάει το τσιγάρο του για να «ανάψει» αμέσως στον εγκέφαλο του ανυποψίαστου θεατή ένα νευρωνικό κύκλωμα που προκαλεί την ίδια επιθυμία. Έτσι, όσοι εκτίθενται σε τέτοια ερεθίσματα υποσυνείδητα αποκτούν μεγαλύτερη επιθυμία να καπνίσουν και τελικά δυσκολεύονται περισσότερο να το «κόψουν», όταν προσπαθούν.
Οι αμερικανοί επιστήμονες συνέκριναν -μέσω λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI)- τους εγκεφάλους 17 καπνιστών και 17 μη καπνιστών την ώρα που παρακολουθούσαν σκηνές ταινιών με διάσημους «σταρ» να καπνίζουν. Κανένας εθελοντής δεν ήξερε ότι η έρευνα αφορούσε το κάπνισμα. Όπως διαπιστώθηκε, μόνο στους ήδη καπνιστές ενεργοποιούνταν κάποιες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον προγραμματισμό και το συντονισμό της «καπνιστικής» κίνησης. Έτσι, ο θεατής αισθανόταν σαν να προετοιμαζόταν να ανάψει τσιγάρο, μιμούμενος τη σκηνή στην οθόνη.
Επίσης άλλα εγκεφαλικά κυκλώματα, που σχετίζονται με τις ορμές και την ικανοποίηση-ανταμοιβή, ενεργοποιούνταν στους καπνιστές - θεατές, ιδίως σε όσους ήσαν οι πιο φανατικοί.
Η νέα έρευνα έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες που είχαν διαπιστώσει ότι οι καπνιστές είναι πιθανότερο να φαντασιωθούν και να επιθυμήσουν ένα τσιγάρο αμέσως μετά μόλις τελειώσει μια ταινία με σκηνές καπνίσματος. Σε αυτό το πλαίσιο, συστήνεται σε όσους προσπαθούν να διακόψουν το κάπνισμα να αποφεύγουν κοινωνικές καταστάσεις που μπορούν να ενεργοποιήσουν ξανά τον πειρασμό του τσιγάρου.
Ιδιαίτερα αποτελεσματική η διαφήμιση τσιγάρων
Σε παρόμοιο συμπέρασμα κατέληξε και άλλη μία μελέτη της Ιατρικής Σχολής Ντάρτμουθ που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Pediatrics. Σύμφωνα με αυτή, πιο επιρρεπείς στο να αρχίσουν το κάπνισμα είναι οι έφηβοι που συχνά βλέπουν φωτογραφίες που απεικονίζουν ανθρώπους να καπνίζουν ή παρακολουθούν διαφημίσεις προϊόντων καπνού, σύμφωνα με νέα έρευνα. Παρότι οι διαφημίσεις τσιγάρων έχουν συνδεθεί με το κάπνισμα στην εφηβεία καιστο παρελθόν, η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Pediatrics, δείχνει ότι οι διαφημίσεις τσιγάρων έχουν επίδραση ακόμα κι όταν οι υπόλοιπες διαφημίσεις αποτυγχάνουν.
Οι ερευνητές, που μελέτησαν 2.000 εφήβους, οι οποίοι ποτέ πριν δεν είχαν καπνίσει, διαπίστωσαν ότι όσο πιο συχνά αυτοί οι έφηβοι έβλεπαν σε διαφημιστικές ταινίες διάσημες «φιγούρες» (όπως ο «καου-μπόι με το λάσο» της Marlboro), τόσο περισσότερο δελεάζονταν να καπνίσουν.
Ο Σάρτζεντ και οι συνεργάτες του βασίστηκαν σε δείγμα 2.100 εφήβων, ηλικίας10 με 17, οι οποίοι δεν είχαν ποτέ καπνίσει, και στους οποίους έδειξεδιαφημίσεις εξωτερικών χώρων για έξι διαφορετικές μάρκες τσιγάρων και οκτώ άλλααντίστοιχα προϊόντα, από τα οποία είχε αφαιρεθεί η μάρκα. Στη συνέχεια, ρωτούσε τον κάθε έφηβο πόσο συχνά είχε δει την κάθε εικόνα καιαν μπορούσε να αναγνωρίσει την μάρκα των τσιγάρων. Για τους επόμενους εννέα μήνες περίπου το 13% των εφήβων ξεκίνησαν τοκάπνισμα. Όπως εξήγησε ο Σάρτζεντ οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι γιατί στην ηλικίααυτή είναι που θέλουν πολύ να αναπτύξουν διαφορετική ταυτότητα από εκείνη των γονιών τους. Δηλαδή κάνουν κάτι για να αισθανθούν ενήλικοι, επειδή ως παιδιά οι γονείς τους το έχουν απαγορεύσει.
«Αυτό το κάνουν δοκιμάζοντας πράγματα που βλέπουν ότι κάνουν οι άλλοι, σαν ναδοκιμάζουν ρούχα σε κατάστημα. Δοκιμάζουν το κάπνισμα, εν μέρει εξαιτίας του τιθεωρούν ότι είναι οι άλλοι καπνιστές και εν μέρει εξαιτίας του τι νομίζουν ότιθα γίνουν οι ίδιοι», λέει ο ίδιος.
«Για παράδειγμα, ένας νεαρός μπορεί να ξεκινήσει να καπνίζει για να δείχνειπιο αρρενωπός- όπως ο άνδρας στη διαφήμιση του Marlboro». Οι διαφημίσεις τσιγάρων μπορούν άμεσα ή με δεξιοτεχνία να εμφανίσουν ότι τοκάπνισμα συνδέεται με την ερωτική ελκυστικότητα, την ανεξαρτησία ή, για τακορίτσια, την αδυναμία. Στις ΗΠΑ απαγορεύονται οι διαφημίσεις τσιγάρων στον δρόμο, στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, και σπανίως εμφανίζονται πλέον σε περιοδικά. Πηγή: tanea.gr