Αλλά όταν λέμε "σώμα", τι εννοούμε; Η πόλη είναι ένα σώμα πολιτών, το ίδιο κι ένα κόμμα, το αυτό και η κοινωνία. Είτε, λοιπόν, εν-σωματώνεσαι στο ευρύτερο, συλλογικό σώμα ως σώμα μερικό, ατομικό, είτε μένεις εκτός. Η δόξα και το μαρτύριο σχετίζονται με το σώμα. «Σεξουαλικότητα, εργασία, όνειρο, ενδυμασία, πόλεμος, χειρονομία, γέλιο…» όλα είναι σώμα, ή αλλιώς εν-σωματωμένοι τρόποι έκφρασης του ανθρώπου. Ακόμη περισσότερο, «… το σώμα είναι σήμερα η έδρα της μεταμόρφωσης της νέας εποχής. Από τη γενετική δημιουργία έως τα βακτηριολογικά όπλα, από τη θεραπεία και την προσέγγιση των σύγχρονων επιδημιών έως τις νέες μορφές κυριαρχίας στην εργασία, από το σύστημα της μόδας έως τους νέους τρόπους διατροφής, από την εξύμνηση των κανόνων που αφορούν τις σωματικές αναλογίες έως τις ανθρώπινες βόμβες, από τη σεξουαλική απελευθέρωση έως τις νέες αλλοτριώσεις…».
Να πως περιγράφει ο Ελίας Κανέττι την ένταξή του σ' αυτό το «συλλογικό σώμα», στη «μάζα», καθώς παρακολουθούσε από το πεζοδρόμιο μία πορεία διαμαρτυρόμενων εργατών στη Φρανκφούρτη: «όταν ενέδωσα και βρέθηκα πραγματικά μέσα στη μάζα, είχα την αίσθηση ότι επρόκειτο για κάτι το οποίο στη φυσική είναι γνωστό ως βαρύτητα… κι αυτό που συνέβαινε μέσα στη μάζα, μια απόλυτη αλλαγή συνείδησης, ήταν τόσο καθοριστικό όσο και αινιγματικό».
«Στο Βερολίνο» σημειώνει ο Κανέττι, «είχα βιώσει την εξουσία (σ.σ. την πνευματική) την οποία γνώρισα από πολύ κοντά με την απατηλή μορφή της δόξας, εκείνη την εξουσία μέσα στην οποία νόμιζα ότι θα πνιγώ, από τότε λοιπόν μου ήταν κατανοητό ότι έγινα δεκτικός σε κάθε μορφής ανισχυρία… και δεν ήταν η δημόσια διακηρυγμένη ανισχυρία με την οποία αρέσκονταν άλλοι να ενεργούν εγωιστικά, παρά ήταν εκείνη η ριζωμένη και κρυφή των μεμονωμένων ατόμων, τα οποία παρέμεναν απομονωμένα…», τα χωρίς ένταξη στο «σώμα» του κόμματος, της πόλης, της συντεχνίας, της κλίκας, ακόμη και της Εκκλησίας μεμονωμένα άτομα. Αυτοί οι ανένταχτοι από κάθε «σώμα», αυτοί είναι οι πραγματικά αποκλεισμένοι, το καταραμένο απόθεμα της σημερινής κοινωνίας και της βιοπολιτικής. Από εδώ εκκινεί και η ταύτιση του Κανέττι με τους αποκλεισμένους καθώς και ο πραγματικός σεβασμός προς τον άνθρωπο.
Γιατί ο σεβασμός στον άνθρωπο είναι μάθεις να ακούς: «…το ζητούμενο είναι όχι ν’ ακούς την κάθε λέξη, αλλά και να προσπαθείς να την κατανοήσεις και να πιστοποιήσεις αυτή την κατανόηση με το να απαντάς με ακρίβεια και δίχως διαστρεβλώσεις. Ο σεβασμός για τους ανθρώπους έχει την αρχή του στο να μην αγνοείς τα λόγια τους».http://artinews.gr/
