Raúl Zibechi
«Συμβαίνει πολύ συχνά ορισμένες από τις διαδικασίες που στην Ευρώπη εκδηλώνονται πιο αργά και με λιγότερο έντονο και ορατό τρόπο, να δείχνουν το πρόσωπό τους νωρίτερα και πιο ανοιχτά στη Λατινική Αμερική.
Δυστυχώς, είναι σχεδόν πάντα ένα πρόσωπο ανελέητο. Γνωρίζουμε εδώ και αρκετό καιρό –και πάρα πολύ καλά– τις εξαιρετικές ικανότητες του καπιταλισμού να μετατρέπει τις κρίσεις του, ακόμη και τις βαθύτερες, σε ευκαιρίες. Αυτό συμβαίνει με τον εξορυκτισμό στη Λατινική Αμερική (αλλά και στην Ιταλία), ο οποίος εκμεταλλεύεται την κατάσταση έκτακτης ανάγκης (υγεία, οικονομία κ.λπ.) για να εντείνει την αρπακτική βία και να δικαιολογήσει τις καταστροφικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές του συνέπειες. Όπως αναφέρει ο Raúl Zibechi εδώ, ωστόσο, η πανδημία και ο περιορισμός σήμερα παρέχουν την ευκαιρία να ξεκινήσει μια πολύ βίαιη επίθεση στα εδάφη της Λατινικής Αμερικής με μια άνευ προηγουμένου αγριότητα εναντίον εκείνων που αντιτίθενται στον εξορυκτισμό.
Συγκεκριμένα, εκείνοι που το φθινόπωρο του περασμένου έτους ήταν οι πρωταγωνιστές των μεγάλων εξεγέρσεων, όπως αυτές της Χιλής και του Εκουαδόρ, υφίστανται σήμερα ένα ορμητικό κύμα δολοφονιών, συλλήψεων και κατάχρησης εξουσίας από την αστυνομία. Αυτό σε πολλές περιοχές συνοδεύεται από την επίθεση των παραστρατιωτικών και σαρώνει ολόκληρη την ήπειρο. Από την ανάπτυξη του θεσμικού και συστημικού ρατσισμού των Ηνωμένων Πολιτειών στην κανονικοποιημένη καταστολή των Mapuche στην αργεντίνικη και χιλιανή Παταγονία. Όμως, η αντίσταση δεν λείπει και αρχίζει να οργανώνεται».
Ακολουθεί το κείμενο του Zibechi:
Η κραυγή αντηχεί σε όλη την ήπειρο. Αναμιγνύεται με τη ροή των ποταμών, πετά πάνω από τις οροσειρές, χώνεται στους μαιάνδρους της μητρόπολης και συνεχίζει πέρα από τα χωριά. «Μας σκοτώνουν», ακούγεται επανειλημμένα στην τεράστια γεωγραφία που πηγαίνει από τους δρόμους που αντιστέκονται στο Πόρτλαντ προς τις συνοικίες του Μπουένος Άιρες, από τους φλεγόμενους δρόμους της Μπογκοτά ως τις φαβέλες του Ρίο ντε Τζανέιρο, περνώντας από τις κοινότητες της Τίλα (Τσιάπας) και της κολομβιανής Cauca.
«Μας σκοτώνουν».
Η βάναυση δολοφονία ενός δικηγόρου στην Μπογκοτά, ένοχος για παραβίαση της καραντίνας επειδή πήγε να αγοράσει ποτά, πυροδότησε τη συγκρατημένη οργή για τις άλλες 55 σφαγές που καταγράφηκαν το 2020 μέχρι σήμερα. Μια οργή που αθροίζεται με την απελπισία των εβδομάδων της καραντίνας, την ανεργία και την πείνα. Σε μόλις τρεις ημέρες εξέγερσης, υπήρξαν 11 αναγνωρισμένοι θάνατοι, 72 οι τραυματισμένοι από σφαίρες και ένα πλήθος πυροβολισμών από ατιμώρητους ένστολους που επιχειρούν να περιορίσουν το αναπόφευκτο.
Η οργή των νεαρών ανδρών και γυναικών κατέλαβε, περίπου, 70 κτίρια των Διοικητικών Αρχών Άμεσης Δράσης (CAI) της αστυνομίας, 47 από αυτά πυρπολήθηκαν, τα υπόλοιπα καταστράφηκαν. Δεν είναι δικαιοσύνη –αυτή δεν θα υπάρξει– αλλά η αγανάκτηση, η οργή, η λύσσα πολλαπλασιάζονται σε εκατομμύρια ανθρώπους. Δεν θα υπάρξει δικαιοσύνη, επειδή τα εγκλήματα των αστυνομικών εξετάζονται από τη στρατιωτική δικαιοσύνη, όπως συνέβη με τον Dilan Cruz, ο οποίος δολοφονήθηκε σε μια ειρηνική φοιτητική διαδήλωση τον περασμένο Νοέμβριο. Και τι να πούμε για την Cauca, όπου φέτος έχουν ήδη πραγματοποιηθεί πέντε σφαγές και οι παραστρατιωτικοί ενεργούν όπως γουστάρουν; Στις 11 Σεπτεμβρίου, ο Oliverio Conejo Sánchez, συντονιστής του Προγράμματος Υγείας του Αυτόχθονου Συμβουλίου του Totoró και η κόρη του Emily, 22 ετών, ακινητοποιήθηκαν στον δρόμο και δολοφονήθηκαν επειδή ανήκαν στο Περιφερειακό Συμβούλιο αυτόχθονων της Cauca, το οποίο φέρει ως σύμβολο το σύνθημα «Μπορείτε να βασίζεστε σε εμάς για την Ειρήνη, ποτέ για τον πόλεμο».
Στη Χιλή, το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι μεταξύ 18 Μαρτίου και 7 Ιουλίου, οι καραμπινιέροι και η ανακριτική αστυνομία συνέλαβαν 51.439 άτομα, στα οποία πρέπει να προστεθούν και όσοι συνελήφθησαν κατά την απαγόρευση της κυκλοφορίας, άλλα 43.157 άτομα. Πρόκειται για αριθμό, σχεδόν, διπλάσιο από τον αριθμό των συλλήψεων που πραγματοποιήθηκαν την προηγούμενη περίοδο, μεταξύ 18 Οκτωβρίου και 18 Μαρτίου: 27.432 συν άλλα 2.431 για την απαγόρευση της κυκλοφορίας, όταν η εξέγερση ήταν σε πλήρη εξέλιξη με εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους.
Αυτό δείχνει ότι εκμεταλλεύονται την πανδημία για να εξαπολύσουν μια άγρια καταστολή στα λαϊκά στρώματα που αντιστέκονται στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Η «νέα κανονικότητα» σημαίνει περισσότερη καταστολή και βία, η οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία του ίδιου εισαγγελέα, λαμβάνει χώρα, κυρίως, στα νότια του Σαντιάγο –με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση φτώχειας– και στο κέντρο της πόλης, την κεντρική σκηνή, δηλαδή, των κινητοποιήσεων.
Στην Αργεντινή, ο Συντονισμός ενάντια στην αστυνομική και θεσμική καταστολή (Correpi) καταγγέλλει μια κλιμάκωση της καταστολής, η οποία, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, προκάλεσε εκατοντάδες θύματα. Δολοφονήθηκαν από τη συνήθη «ευερέθιστη σκανδάλη» –και με άλλους παρόμοιους τρόπους– ενώ βρίσκονταν υπό κράτηση με αστυνομική συνοδεία. Φτάνουν τις 6.000 οι άνθρωποι που έχουν ήδη δολοφονηθεί στη «δημοκρατία». Μετά την εξέγερση της αστυνομίας στις 9 Σεπτεμβρίου –όταν διαδήλωσαν οι ένστολοι, με τα όπλα στο χέρι, μπροστά από την προεδρική κατοικία και το σπίτι του κυβερνήτη του Μπουένος Άιρες–, σε μια υποτιθέμενη διεκδίκηση για αυξήσεις μισθών, η οποία αργότερα έγινε αποδεκτή από την κυβέρνηση του Alberto Fernández, η καταστολή συνέχισε να αυξάνεται στις λαϊκές γειτονιές.
Η ιστορία της Miguela, κατοίκου της συνοικίας Ciudad Oculta (φτωχή γειτονιά του Μπουένος Άιρες), όπου η αστυνομία σκότωσε τον γιο της Damián τον Δεκέμβριο του 2019, τα λέει όλα: «Η κατάσταση είναι εύφλεκτη στη γειτονιά, δεν αφήνουν τους ανθρώπους να βγουν έξω· ούτε καν για ψώνια. Τις προάλλες πήραν μερικά παιδιά που πήγαιναν να αγοράσουν κάτι σε ένα περίπτερο, τα σταμάτησαν, τους έκαναν σωματική έρευνα και στη συνέχεια τους σημάδεψαν με το όπλο στο κεφάλι. Ένα από τα παιδιά ήταν τριών ετών».
Ένα άρθρο που εμφανίστηκε αυτή την εβδομάδα στη Le Monde Diplomatique αναφέρεται στην εξέγερση της αστυνομίας και αποκαλύπτει τι εξυπηρετεί: «Από τους 90.000 αξιωματικούς, περίπου το 75% είναι υπαξιωματικοί. Πολλοί από αυτούς τους υφισταμένους πιστεύουν ότι το έργο των αφεντικών τους είναι “να εισπράττουν”. Το λένε έτσι: “Ένας αστυνομικός επιθεωρητής είναι αυτός που εισπράττει”. Λένε ότι η αστυνομική βία έχει αυξηθεί επειδή δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στα “μαύρα” έσοδα, η πανδημία έχει αναστείλει τις δραστηριότητές τους. Τον θυμό της αστυνομίας τον πληρώνουν οι φτωχοί.
Το Εθνικό Κογκρέσο Ιθαγενών-Συμβούλιο Διακυβέρνησης Ιθαγενών καταγγέλλει τη δολοφονία ενός συντρόφου. Δολοφονήθηκε «όταν η παραστρατιωτική ομάδα Ειρήνης και Δικαιοσύνης του Μεξικού, μαζί με ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στο δημοτικό συμβούλιο, επιτέθηκαν στον πληθυσμό της Τίλα με όπλα μεγάλου διαμετρήματος. Σύμφωνα με απόφαση της γενικής συνέλευσης, ο σύντροφος, επρόκειτο να ελευθερώσει τα μπλοκ που είχαν εγκαταστήσει οι παραστρατιωτικοί στις εισόδους της πρωτεύουσας του ejido* για να περικυκλώσουν την πόλη μας».
Όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος Hermann Bellinghausen: «Οι κυβερνήσεις αλλάζουν, αλλά ο πόλεμος κατά της εξέγερσης στην Τσιάπας δεν τελειώνει. Πράγματι, κρίνοντας από τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τους τελευταίους μήνες στα βουνά των περιοχών των Μάγια, το 2020 η κατάσταση έχει επιδεινωθεί, σε επίπεδο που είχε να φανεί εδώ και χρόνια».
Με το ένα χέρι στέλνουν παραστρατιωτικούς εναντίον των λαών, με το άλλο, ο Τέταρτος Μετασχηματισμός** απειλεί τα κέντρα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα μέσα ενημέρωσης και τις πολιτικές οργανώσεις που αντιτίθενται στο Τρένο των Μάγια και σε άλλα μεγάλα έργα. Τα ονόματά τους θα παραμείνουν χαραγμένα στη λαϊκή μνήμη, όπως και εκείνα των δολοφόνων του Εμιλιάνο Ζαπάτα. Οι κυβερνήσεις διαρκούν λιγότερο, πολύ λιγότερο από τη μνήμη των από-τα-κάτω.
«Μας σκοτώνουν». Μια γενοκτονία διασχίζει όλες τις γωνιές της Αμερικής μας.
Οι άνθρωποι αντιστέκονται, αντιστεκόμαστε. Όπως συμβαίνει στην Μπογκοτά, όπου το CAI (Κέντρο άμεσης προσοχής των αστυνομικών δυνάμεων) της γειτονιάς Suba-La Gaitana πυρπολήθηκε και, στα ερείπια του, οι κάτοικοι δημιούργησαν μια λαϊκή βιβλιοθήκη την οποία ονόμασαν «Νέο Πολιτιστικό Κέντρο Julieth Ramírez», το όνομα ενός 18χρονου κοριτσιού που δολοφονήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, η αστυνομία κάλυψε το πρόσωπό της, ξεκινώντας με τα μάτια της –εντελώς συμβολικό. Αργότερα, οι κάτοικοι επέστρεψαν στο μέρος και επιδιόρθωσαν τη ζημιά.
*ejido: είναι τμήμα γης για δημόσια χρήση, το οποίο δεν καλλιεργείται και επιτρέπει τη δημιουργία αλωνιών ή τη συγκέντρωση των βοοειδών. Το ejido μπορεί να ανήκει σε κάποιον δήμο ή στο κράτος.
**Τρίτη μεταρρύθμιση ονομάστηκε η μεταρρύθμιση του Benito Juarez μετά την επανάσταση των Zapata και Villa και την ανεξαρτησία. Εδώ ως Τέταρτη μεταρρύθμιση αναφέρεται το σχέδιο «μεξικανοποίησης» των αυτόχθονων πληθυσμών, όχι με τη βία, αλλά με τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα. Η ανάπτυξη της νοτιοανατολικής πλευράς της χώρας θα ξεκινήσει με την τσιμεντοποίηση των χωριών. Στη συνέχεια, θα προχωρήσουν τα μεγάλα έργα: το λεγόμενο Tren Maya, από το Κανκούν στο Palenque, το οποίο θα παραδώσει τα εδάφη στις τουριστικές επιχειρήσεις και το έργο μεγάλων υποδομών ενός οδικού και σιδηροδρομικού διαδρόμου μεταξύ του Ειρηνικού και του Ατλαντικού ωκεανού. Όλα στο όνομα των συμφερόντων του κεφαλαίου.
Μετάφραση: Καλλιόπη Ράπτη,https://www.aftoleksi.gr/
