Οι Αφγανές αντιστέκονται με χρώματα


 Αλιεύει η Αλεξία Τσούνη

Γράφει η Χριστίνα Πάντζου

Ουδεμία σχέση με την παράδοση του Αφγανιστάν έχουν οι μαύρες, άκρως συντηρητικές φορεσιές που επιβάλλουν στις γυναίκες της χώρας οι κατακτητές Ταλιμπάν ● Εκείνες, απρόθυμες να προδώσουν την κληρονομιά τους και να βυθιστούν στο σκοτάδι, αναρτούν εκατοντάδες φωτογραφίες με πολύχρωμα, πληθωρικά κοσμήματα, αυτά που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς τους

Η εικόνα των απρόσωπων, ασώματων, κατάμαυρων στολών σε μια πανεπιστημιακή αίθουσα, μέσα από τις οποίες πρόβαλλαν άσπρα σημαιάκια που δήλωναν την πίστη στους Tαλιμπάν, είναι τρομακτική. Πλάσματα αόρατα και ανώνυμα, χωρίς ταυτότητα και αυθυπαρξία σε μια καθιστική επίδειξη ενδυματολογικής και συμπεριφορικής πειθαρχίας, που επέλεξαν οι ακραίοι ισλαμιστές για να καταδείξουν στον κόσμο τη δική τους θεώρηση για το πώς αρμόζει (όσο αρμόζει) στις γυναίκες να ντύνονται, να φέρονται, να σπουδάζουν και να υπάρχουν στο σκοτεινό εμιράτο τους.

Απέναντι σε αυτό τον ζόφο –κυριολεκτικό και μεταφορικό– μια νέα καμπάνια ξεκίνησε στο διαδίκτυο με hastags #DoNotTouchMyClothes (μην ακουμπάς τα ρούχα μου) και #AfghanistanCulture (πολιτισμός του Αφγανιστάν) μέσα από την οποία Αφγανές αναρτούν φωτογραφίες με τα παραδοσιακά ρούχα και πληθωρικά κοσμήματα της πολύχρωμης παράδοσης της χώρας, που καμιά σχέση δεν έχουν με τις μαύρες στολές που επιβάλλουν οι Ταλιμπάν.

Η ακαδημαϊκός Μπαχάρ Τζαλαλί, καθηγήτρια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Αφγανιστάν, ξεκίνησε αυτή την καμπάνια σαν απάντηση στις επιταγές των Ταλιμπάν που «πλήττουν την ίδια την ταυτότητα και την κυριαρχία της χώρας».

Τα παραδοσιακά ρούχα των Αφγανών γυναικών, έλεγε στο BBC, είναι πολύχρωμα, με χειροποίητα κεντήματα, μικρούς κρυστάλλους ή καθρεφτάκια ραμμένα στο στήθος και μακριές φαρδιές φούστες με πιέτες τέλειες για να κάνεις περιστροφές χορεύοντας τον «Ατάν», τον παραδοσιακό εθνικό αφγανικό χορό. Κάποιες φορούν γιλέκα πλουμιστά ή με πετράδια, άλλες φορούν καταστόλιστα καπέλα. «Αυτές οι μαύρες στολές δεν είναι μέρος της κουλτούρας μας, δεν ανήκουν στην ταυτότητά μας».

Οι γυναίκες που μετέχουν αυτής της εκστρατείας αυτό που δηλώνουν είναι πως τα ρούχα τους είναι κομμάτι της δικής τους ταυτότητας και κανείς δεν έχει δικαίωμα να την περιορίσει ή να αλλοιώσει. «Επί αιώνες είμαστε μια ισλαμική χώρα κι οι γιαγιάδες μας φορούσαν σεμνά τις παραδοσιακές έγχρωμες φορεσιές. Ποτέ δεν φορούσαν το γαλάζιο τσαντόρ και τη μαύρη μπούρκα, γιατί δεν είναι κομμάτι της κουλτούρας μας».

«Ανάρτησα αυτή τη φωτογραφία γιατί είμαστε Αφγανές, ντυνόμαστε σύμφωνα με τον πολιτισμό μας και με περηφάνια, και πιστεύουμε πως μια τρομοκρατική ομάδα δεν μπορεί να ορίσει την ταυτότητά μας. Ο πολιτισμός μας δεν είναι σκοτεινός, δεν είναι ασπρόμαυρος. Είναι πολύχρωμος και υπάρχει ομορφιά, τέχνη, χειροτεχνία και ταυτότητα», έγραφε η Λίμα Χαλίμα Αχμάντ, μια 37χρονη ερευνήτρια και ιδρύτρια της Αφγανικής Ενωσης Paywand, που ασχολείται με τα δικαιώματα των γυναικών.

Την περασμένη Κυριακή ο υπουργός Ανώτατης Παιδείας, Αμπντούλ Μπακί Χακάνι, ανακοίνωσε τις «προδιαγραφές» για να μπορούν οι γυναίκες να σπουδάζουν: σε διαφορετικές αίθουσες από τους φοιτητές, με μόνο γυναίκες καθηγήτριες, με αναθεώρηση του προγράμματος σπουδών για το τι είναι και τι δεν είναι χρήσιμο για τις γυναίκες να μαθαίνουν και με υποχρεωτική στολή περιλαμβανομένης της χιτζάμπ, χωρίς να διευκρινίσει αν θα πρέπει να είναι και καλυμμένο όλο το πρόσωπο των κοριτσιών. Αλλά η «ενδυματολογική επίδειξη» των μαυροφορεμένων στολών ανώνυμων πλασμάτων είναι πιο εύγλωττη από τα λόγια του.

Οι Ταλιμπάν είπαν πως οι γυναίκες θα έχουν ρόλο στη διακυβέρνησή τους και σχημάτισαν μια κυβέρνηση αποκλειστικά αντρών σκληροπυρηνικών μαχητών. Είπαν πως οι γυναίκες θα έχουν δικαίωμα στη δουλειά, αλλά από τότε που ανέλαβαν απαίτησαν από τις γυναίκες –εκτός από όσες εργάζονται στον τομέα της υγείας– να μείνουν σπίτι τους έως ότου βελτιωθεί η κατάσταση ασφάλειας. Είπαν πως θα περιορίσουν τις γυναίκες, αλλά τους απαγόρευσαν να αθλούνται, να παίζουν κρικετ, ποδόσφαιρο… και οποιοδήποτε άθλημα εκείνοι θεωρούν ανάρμοστο γιατί «εκθέτει το σώμα τους».

Εν τέλει, σταδιακά τις εξαφανίζουν από τη δημόσια θέα. «Οι Ταλιμπάν ξεχνούν ότι γεννήθηκαν από γυναίκες και ότι μεγάλωσαν από το αίμα τους: στην πραγματικότητα ό,τι κάνουν αντιτίθεται στην αξιοπρέπειά τους», έγραψε σε γράμμα της η Σίμα Σαμάρ, πρώην υπουργός για θέματα Γυναικών στο Αφγανιστάν. Ενα υπουργείο που καταργήθηκε και στη θέση του επέστρεψε το διαβόητο «για τη διάδοση της Αρετής και την πρόληψη της Φαυλότητας», που στην πρώτη διακυβέρνηση των Ταλιμπάν έβγαλε θρησκευτική αστυνομία στους δρόμους για να επιτηρήσει ότι οι γυναίκες δεν κυκλοφορούν «απρεπώς».

Ολες στο στόχαστρο

Το ακόμη πιο ανησυχητικό, λέει η Σαμάρ, είναι πως οι μαυροφόρες απρόσωπες γυναίκες, που τις τελευταίες ημέρες δεν εμφανίζονται μόνο στα πανεπιστημιακά έδρανα αλλά και επιτίθενται σε όσες τολμούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους κατηγορώντας τες για «μαριονέτες της Δύσης», στην πλειονότητά τους «προέρχονται από μαντράσες που ίδρυσε το υπουργείο Παιδείας και χρηματοδοτήθηκαν κυρίως από την αμερικανική βοήθεια».

Χάρη σε αυτή έχουν διαμορφωθεί ομάδες ακραία συντηρητικών νέων γυναικών που έχουν διαποτιστεί από τη μισογυνική κοσμοθεωρία των Ταλιμπάν. Οι Αφγανές βλέπουν καθημερινά τη ζωή τους να περιορίζεται και να εκμηδενίζεται σε έναν ακούσιο εγκλεισμό. Επιμένουν, όπως δείχνει κι αυτή η εκστρατεία, να διακινδυνεύουν να διαμαρτυρηθούν πριν «σωπάσουν τη φωνή μας, πριν μας ξεχάσουν οι ισχυροί, πριν απομείνουμε απόλυτα μόνες μας». Ξέρουν πως στη σκακιέρα των γεωπολιτικών συμφερόντων τα δικά τους δικαιώματα έρχονται δεύτερα και πως παρά τις εύκολες υποσχέσεις οι περίφημες κόκκινες γραμμές γίνονται πολύ ελαστικές και μετακινούνται ταχύτατα μπροστά σε άλλες στρατηγικές επιταγές.

Γι’ αυτό και τώρα είναι η στιγμή να τεθούν όροι. Οι Ταλιμπάν χρειάζονται ένα σωσίβιο για να αντιμετωπίσουν την τεράστια ανθρωπιστική και οικονομική κρίση, αναγνώρισε ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη διάρκεια της έκτακτης Διάσκεψης της Γενεύης την περασμένη Δευτέρα, όπου δόθηκαν υποσχέσεις για βοήθεια ύψους 1,2 δισ. δολαρίων στο Αφγανιστάν. Σε αυτή τη συγκυρία είναι εξαιρετικά καίρια η επισήμανση της Σαμάρ για το πώς και πού πάνε τα χρήματα: θα διοχετευτούν ξανά ερήμην των οικουμενικών δικαιωμάτων των Αφγανών γυναικών;

Πηγή:

https://www.efsyn.gr/themata/gynaikes-toy-kosmoy/310564_oi-afganes-antistekontai-me-hromata

Η λίστα ιστολογίων μου