 |
| Μωρά σε πρόγραμμα |
Της Νινέττας Φαφούτη
Με τη συνεργασία του Παναγιώτη Χρηστίδη (παιδίατρος) και της Αναστασίας Φρόντζου-Χρηστίδη (ψυχολόγος- ειδική σύμβουλος σχέσεων παιδιού & οικογένειας)
Γεννήθηκε επιτέλους και επιστρέψατε στο σπίτι.
Αντιμετωπίστε τον πρώτο μήνα με το μωρό σας στο σπίτι σαν «μήνα
γνωριμίας» μαζί του. Και όσο περισσότερο το μαθαίνετε, τόσο περισσότερη
χαρά και αυτοπεποίθηση θα νιώθετε. Μην πανικοβληθείτε όμως αν τα
πράγματα δεν προχωρήσουν όπως τα έχετε φανταστεί. Ίσως χρειαστείτε
επιπλέον χρόνο για να γνωριστείτε καλύτερα και να χαλαρώσετε πλήρως.
Αγαπημένη μου ρουτίνα
Μάλλον για τους περισσότερους από εμάς η ρουτίνα
είναι κάτι μονότονο και ανιαρό, για τα μωρά όμως όχι. Τη λατρεύουν. Και
υπάρχει λογική σε αυτό. Ο προγραμματισμός παρέχει ασφάλεια, μειώνει το
άγχος και συμβάλλει στη διατήρηση της ατομικής και οικογενειακής
ισορροπίας. Στα παιδιά και ιδιαίτερα στα μωρά, που ακόμα δεν έχουν
αίσθηση του χρόνου, η τήρηση ή μη ενός καθημερινού προγράμματος έχει
μεγάλη σημασία. Καλό θα ήταν, λοιπόν, ακόμη κι αν αλλάζουν οι συνθήκες,
να μην ξεφεύγουμε πολύ από το πρόγραμμα που το μωρό έχει συνηθίσει να
ακολουθεί. Για εκείνο η συναισθηματική ευφορία και ηρεμία συνδέεται με
την επιθυμία επανάληψης των καθημερινών συνηθειών του. Και επειδή τα
ίδια τα μωρά είναι φύσει αδύνατο να διαμορφώσουν το πρόγραμμά τους, εδώ
ερχόμαστε εμείς ως γονείς να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να
ακολουθούμε μια επαναλαμβανόμενη πορεία, ειδικά στα δύο καίρια για τα
μωρά ζητήματα, την τροφή και τον ύπνο. Είναι σημαντικό όμως να
γνωρίζουμε πως τα μωρά δεν ακολουθούν τις ίδιες συνήθειες μέχρι να
χρονίσουν. Αλλάζοντας οι επιθυμίες τους, αλλάζουν και οι ανάγκες τους.
Χωρίς να αγχωνόμαστε, θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες τους και
να προσαρμόζουμε το πρόγραμμά τους ανάλογα. Μην ανησυχείτε, το μητρικό
και πατρικό φίλτρο θα είναι αυτά που θα μας βοηθήσουν να επιτελέσουμε
τον γονεϊκό μας ρόλο στο ακέραιο.
Οι πρώτες 40 μέρες
Το μωρό σας: Η τροφή και ο ύπνος
έχουν τη μεγαλύτερη σημασία για εκείνο και θα παρατηρήσετε πιθανόν ότι
το διάστημα αυτό η ζωή σας περιστρέφεται γύρω από τις ώρες του φαγητού
και του ύπνου του. Τις πρώτες εβδομάδες τα μωρά σπανίως πεινάνε ή
κοιμούνται σε τακτικές ώρες και ο μόνος τρόπος που μπορούν να εκφράσουν
τις ανάγκες τους και να επικοινωνήσουν μαζί σας είναι με το κλάμα.
Παρότι, τελικά, θα μπουν σε πρόγραμμα, είναι αναμενόμενο ότι οι ρυθμοί
των πρώτων εβδομάδων θα είναι πυρετώδεις και ακανόνιστοι, γι’ αυτό
αποφασίστε ποιες θα είναι οι προτεραιότητές σας. Το μωρό σας μπορεί να
τρώει κάθε δύο ώρες. Το στομάχι του έχει μέγεθος καρυδιού, ενώ είχε
συνηθίσει σε μια συγκεκριμένη υγρή τροφή όσο ήταν στη μήτρα. Μπορεί να
κοιμάται 18 έως 19 ώρες με πολλά όμως διαλείμματα. Είναι σχεδόν απίθανο
να κοιμάται καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, παρόλο που κάποιοι ειδικοί
ισχυρίζονται ότι οι καλές συνήθειες του ύπνου ξεκινούν από νωρίς. Μετά
τις πρώτες έξι εβδομάδες, το μωρό θα μπορεί να παραμένει ξύπνιο για
περισσότερο χρόνο. Και για να σας δείξει ότι εκτιμάει τις προσπάθειές
σας, μπορεί να σας χαρίσει κι ένα χαμόγελο.
Εσείς: Η ζωή σας θα περιστρέφεται
γύρω από το μωρό. Προσπαθήστε όμως να χρησιμοποιήσετε όσο ελεύθερο χρόνο
σας απομένει για να ξεκουραστείτε. Το να έχετε αντικρουόμενα
συναισθήματα είναι σχεδόν αναπόφευκτο στην αρχή και κάτι για το οποίο
δεν πρέπει να έχετε τύψεις. Ο νέος μπαμπάς κατά πάσα πιθανότητα θα
επιστρέψει την επόμενη μέρα κιόλας στη δουλειά, πράγμα που τον
προστατεύει κατά κάποιον τρόπο από το χείμαρρο των συναισθημάτων και από
την κούραση του πρώτου καιρού με το μωρό. Για τη μαμά όμως τα πράγματα
είναι διαφορετικά. Δεν μπορεί να «δραπετεύσει» με κανέναν τρόπο. Δεν
μπορεί να επιστρέψει στον συνηθισμένο τρόπο ζωής που είχε, γιατί πλέον η
καθημερινότητά της περιλαμβάνει αποκλειστικά τη φροντίδα του μωρού.
Πολλές από σας, κυρίως όσες είχατε συνηθίσει να είστε πολύ δραστήριες
μέσα και έξω από το σπίτι, μπορεί να έχετε την ενοχλητική αίσθηση ότι οι
μέρες σας περνούν χωρίς να κάνετε τίποτα άλλο από το να θηλάζετε και να
αλλάζετε πάνες. Αμέσως μετά σας πιάνουν οι τύψεις γιατί δεν αισθάνεστε
απόλυτα ευχαριστημένες φροντίζοντας το παιδί που τόσο θέλατε. Άλλωστε,
σε αυτή τη φάση της ζωής σας οι ορμόνες σας δεν είναι με το μέρος σας,
μιας και στην επιλόχεια περίοδο μπορεί να νιώθετε –λόγω των ορμονικών
μεταβολών μετά τη γέννα– ευερέθιστη, ευσυγκίνητη, μελαγχολική και
γενικότερα ψυχολογικές μεταπτώσεις. Όσο πιο αδιάφορα αντιμετωπίσετε αυτά
τα συμπτώματα, τόσο πιο εύκολα και γρήγορα θα τα αποχωριστείτε.
Συμβουλές επιβίωσης
-Θεωρήστε τις ανάγκες του μωρού σας πρώτη σας προτεραιότητα, όλα τα άλλα μπορούν να περιμένουν.
-Ζητήστε βοήθεια από τους δικούς σας κυρίως για τα πρακτικά ζητήματα (μαγείρεμα, πλύσιμο, καθαριότητα σπιτιού κ.λπ.).
-Τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό φροντίστε να
εξοικονομήσετε χρόνο για την ξεκούρασή σας. Κοιμηθείτε όταν κοιμάται,
ό,τι ώρα και να είναι. Τέτοιες ευκαιρίες χαλάρωσης και ξεκούρασης θα τις
αναζητάτε ιδιαίτερα αργότερα.
-Κοιμήστε το μωρό σας σε φυσιολογικές συνθήκες. Ούτε σε πολλή φασαρία, αλλά ούτε και σε απόλυτη ησυχία.
-Μην προσπαθείτε να κρατάτε το μωρό ξύπνιο στη
διάρκεια της ημέρας για να κοιμάται τη νύχτα, θα κοιμάται όποτε θέλει.
Όσο μεγαλώνει, θα αρχίσουν να σταθεροποιούνται οι συνήθειές του.
-Μην προσπαθείτε να διατηρείτε αυστηρά ένα
πρόγραμμα ταΐσματος. Αντίθετα, αφήστε το μωρό να τρώει όποτε πεινάει.
Έτσι, θα μπείτε κι εσείς ομαλά στη ρουτίνα του θηλασμού.
-Μην ξυπνάτε το μωρό όταν κοιμάται, εκτός αν ακολουθείτε οδηγίες του γιατρού (π.χ. για αύξηση βάρους ή για ίκτερο).
-Έχετε το πορτ μπεμπέ ή το λίκνο του μωρού σας κοντά, ώστε να μπορείτε να το σηκώνετε για να το ταΐσετε εύκολα και γρήγορα.
40 ημερών έως 3 μηνών
Το μωρό σας: Τώρα πλέον περνά
μεγαλύτερα διαστήματα ξύπνιο, χαμογελώντας και δείχνοντας ενεργό
ενδιαφέρον για τα πράγματα γύρω του. Θα κουνάει τα χέρια του συνέχεια,
θα χτυπά και θα κλοτσά τα διάφορα αντικείμενα όταν είναι ευχαριστημένο.
Μπορεί να αρχίσει να σας «μιλά» με μουρμουρητά και γελάκια και θα του
αρέσει να του μιλάτε και να σας κοιτάει στο πρόσωπο. Θα διασκεδάζει
επίσης να σας παρακολουθεί να κάνετε τις καθημερινές δουλειές και να
κινείστε στο χώρο. Δεν είναι απαραίτητο να τρώει την ίδια ώρα κάθε μέρα
και μπορεί να δυσανασχετεί όταν δεν είστε σε θέση να ασχοληθείτε αρκετά
μαζί του.
Εσείς: Τώρα πια αισθάνεστε πιο
οργανωμένη, σίγουρη και χαίρεστε που έχετε «ανταπόκριση» από το μωρό
σας. Αρχίζετε να το κατανοείτε και να αναπτύσσετε τον δικό σας κώδικα
επικοινωνίας. Θέλετε επιτέλους έναν περίπατο με μια φίλη ή μια βόλτα
στην αγορά. Κάντε το.
Συμβουλές επιβίωσης
Προσπαθήστε να κρατήσετε ξύπνιο το μωρό μέχρι το μεσημέρι οπότε και θα το ταΐσετε.
Αν έχει ξυπνήσει πολύ νωρίς το πρωί, ίσως χρειαστεί έναν υπνάκο κατά
τις 10 με 11, αλλά μην το αφήσετε να κοιμηθεί περισσότερο από μία ώρα.
Ταΐστε το μωρό σας εκεί όπου νιώθετε ζεστά και άνετα.
Βάλτε το να κοιμηθεί για μεσημέρι. Πιθανότατα να ξυπνήσει κατά τις 4 με
5. Απασχολήστε το με τραγούδια, παιχνίδια και χάδια και το βράδυ, μετά
από ένα ζεστό χαλαρωτικό μπάνιο, ταΐστε το όσο θέλει. Πολύ σύντομα θα
αποκοιμηθεί.
Αν το μωρό σας είναι βολικό και δεν ξυπνάει συχνά τη νύχτα, προσπαθήστε να το μεταφέρετε στο δικό του δωμάτιο.
Για να γίνει αυτό χωρίς προβλήματα, ακολουθήστε τα παρακάτω: Μετά τις
40 μέρες (τόσο θέλει για να αρχίσει να βλέπει καλύτερα), ταΐστε το στο
δωμάτιό του, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες. Όταν είναι στην αγκαλιά των
γονιών του και τρώει, χαλαρώνει, νιώθει ασφάλεια, δείχνει εμπιστοσύνη
και όσο κι αν φαίνεται παράξενο κάνει απλές αλλά έξυπνες σκέψεις: «Εδώ
είναι ένα καινούργιο δωμάτιο. Με έφερε η μαμά, που είναι καλή. Άρα και
εδώ είναι καλά και δεν χρειάζεται να κλαίω». Κάποια στιγμή λοιπόν θα
έχει συνηθίσει και αγαπήσει το δωμάτιό του και η μετάβαση θα γίνει πιο
εύκολα.
Αν θηλάζετε, αποθηκεύετε λίγο γάλα
μέσα σ’ ένα μπιμπερό, ώστε ο σύντροφός σας να μπορέσει να ταΐσει το
μωρό κι εσείς να χαλαρώσετε για λίγο.
Βγαίνετε συχνά βόλτα με το μωρό σας και με άλλες μητέρες.
Ο καθαρός αέρας χαλαρώνει και κάνει καλό στο μωρό. Εσείς, από την άλλη,
θα έχετε τη δυνατότητα να συζητήσετε σε κάποιον που βρίσκεται στην ίδια
κατάσταση με σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να διαλύσετε ευκολότερα τις
αμφιβολίες και τους φόβους σας και να ξεπεράσετε τις στιγμές της
απογοήτευσης που νιώθετε κάποιες φορές.
Το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να μπει ένα μωρό σε πρόγραμμα εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες:
Από το χαρακτήρα και το ταμπεραμέντο του, από το πόσο βολικά ή δύσκολα
παιδιά ήταν οι γονείς του και από το αν μεγαλώνει σε ήρεμο και ζεστό
περιβάλλον που το βοηθά να χαλαρώνει και να προσαρμόζεται ευκολότερα.
3 έως 6 μηνών
Το μωρό σας: Καθώς το μωρό σας
μεγαλώνει, θα γίνεται πιο ανεξάρτητο και θα χρειάζεται όλο και λιγότερη
σωματική στήριξη. Στον πέμπτο μήνα θα δοκιμάσει για πρώτη φορά τη στερεά
τροφή. Θα μπορεί να κρατά το κεφάλι του ψηλά, να κάθεται στα πόδια σας,
να αρπάζει, να κουνά και να χτυπά με θόρυβο τα διάφορα αντικείμενα και
να διασκεδάζει όταν το κάνετε μπάνιο.
Εσείς: Να σταθεροποιήσετε το
πρόγραμμα που είχατε αρχίσει να δοκιμάζετε το προηγούμενο τρίμηνο. Πιο
συγκεκριμένα, όταν το μωρό είναι περίπου 6 μηνών, ένα τυπικό πρόγραμμα
που συνήθως τηρείται είναι: Πρωινό ξύπνημα για γάλα (στις 7 με 8),
φρουτόκρεμα ή γιαούρτι (στις 10 με 11). Έπειτα, πολλά μωρά παίρνουν έναν
υπνάκο. Εάν θέλετε να υιοθετήσετε ένα πρόγραμμα σύμφωνα με το οποίο θα
κοιμάται το μεσημέρι, αυτός ο ύπνος δεν πρέπει να κρατήσει πολύ. Μέχρι
την ώρα του μεσημεριανού φαγητού, το μωρό, ειδικά εάν έχει ξεκουραστεί
νωρίτερα, θα έχει διάθεση για παιχνίδι. Περίπου στις 2 τρώει το
μεσημεριανό του φαγητό (μπορεί φυσικά να πεινάσει και νωρίτερα). Μετά το
φαγητό δώστε του λίγη ώρα να χωνέψει κι έπειτα παίξτε ήρεμα στο κρεβάτι
για να ακολουθήσει ο μεσημεριανός υπνάκος. Μόλις ξυπνήσει (περίπου στις
5), παίζει για λίγο μέχρι να έρθει η ώρα για την απογευματινή του
κρέμα. Το απόγευμα, παιχνίδια, χάδια και όταν έρθει η ώρα προετοιμασία
για τον βραδινό του ύπνο: μπανάκι, χαλαρή μουσική, γάλα και νάνι.
Συμβουλές επιβίωσης
- Προσπαθήστε να καθιερώσετε μια ρουτίνα ύπνου για
το μωρό σας. Το πρώτο και βασικό σημείο είναι να το βοηθήσετε να μάθει
να διαχωρίζει τη μέρα από τη νύχτα. Για να το καταφέρετε αυτό, φροντίστε
όταν παίρνει τον πρωινό ή μεσημεριανό του υπνάκο να μπαίνει φυσικό φως
στο δωμάτιό του και να ακούγονται όλοι οι φυσιολογικοί ήχοι του σπιτιού,
ώστε να αντιλαμβάνεται ότι στο σπίτι γίνονται διάφορες δουλειές. Το
βράδυ, η ρουτίνα του ύπνου αποτελεί τελετουργία. Φροντίστε να γίνεται σε
κλίμα ηρεμίας και θαλπωρής. Γεμίστε το μπανάκι του με ζεστό νερό, σε
θερμοκρασία που το κάνει να αισθάνεται άνετα και χαλαρωτικά, κάντε του
απαλό μασάζ και βάλτε το απαλά στην κούνια του.
- Το μωρό θα πρέπει να έχει μεταφερθεί στο δικό του δωμάτιο το πολύ μέχρι τον όγδοο μήνα.
-Θα πρέπει να δίνετε το βραδινό γάλα πάντα την ίδια ώρα και τουλάχιστον μισή ώρα πριν τον ύπνο.
- Ζητήστε από το σύντροφό σας ή από έναν στενό
συγγενή να φροντίσει το μωρό για μερικές ώρες την εβδομάδα για να
ασχολείστε αποκλειστικά με τον εαυτό σας ή με κάτι που σας αρέσει και
σας ξεκουράζει.
-Φροντίστε να είστε ειλικρινής σχετικά με τα
συναισθήματά σας, ώστε οι γύρω σας να συνειδητοποιούν πότε πραγματικά
έχετε ανάγκη από λίγο ελεύθερο χρόνο.
- Απολαύστε τις δραστηριότητες που μοιράζεστε με το μωρό σας, όπως το μπάνιο, τις κουβεντούλες, τα παιχνίδια και τις βόλτες.
- Αν δεν το έχετε κάνει, μην παραλείψετε να αφήσετε
χώρο στο καθημερινό πρόγραμμα του μωρού για τον πολύτιμο χρόνο του με
τον μπαμπά του.
6 έως 12 μηνών
Το μωρό σας: Από δω και στο εξής
οπλιστείτε με τεράστια υπομονή, γιατί το μωρό σας θα βρίσκεται σε διαρκή
κίνηση. Θα μπουσουλάει, θα περιφέρεται παντού μέσα στο σπίτι και δεν θα
σταματάει στιγμή. Θα καταλαβαίνει πολλά από αυτά που του λέτε και
ιδιαίτερα το «ναι» και το «όχι». Θα μπορεί να κοιμάται καθ’ όλη τη
διάρκεια της νύχτας και να παίρνει μόνο έναν μεσημεριανό υπνάκο. Θα
τρώει τρία γεύματα την ημέρα με κολατσιό ενδιάμεσα και θα προσπαθεί να
φάει μόνο του με το κουτάλι.
Εσείς: Είστε σε θέση πλέον να
γνωρίζετε όλες τις συνήθειες του μωρού σας και να ξέρετε πού και πότε θα
μπορείτε να κάνετε διάλειμμα από τη φροντίδα του. Το πρόγραμμά σας έχει
πια διαμορφωθεί όσον αφορά τα γεύματα και τον ύπνο του. Τόσο οι
καθημερινές δουλειές σας όσο και η ανάγκη σας για ξεκούραση, διασκέδαση
και χαλάρωση είναι σε συνάρτηση με το πρόγραμμά του. Όμως από δω και
πέρα έχετε τη δυνατότητα να ελίσσεστε.
Συμβουλές επιβίωσης
-Φτιάξτε έναν κατάλογο με όλα όσα πρέπει να κάνετε
δίνοντας προτεραιότητα στα πιο σημαντικά και αναθέτοντας κάποιες
αρμοδιότητες στο σύντροφό σας, στον παππού, στη γιαγιά ή στη θεία.
-Μάθετε να ζητάτε βοήθεια και να τη δέχεστε.
-Κάντε μια λίστα από πράγματα που σας ευχαριστούν και σας γεμίζουν και εντάξτε τα στο πρόγραμμά σας.
Επιστροφή στη δουλειά
Η επιστροφή σας στην εργασία σίγουρα αναστατώνει τη
ζωή του μωρού, κάτι που δυστυχώς οι εργαζόμενες μαμάδες δεν μπορούν να
αποφύγουν. Ωστόσο, μπορείτε να κάνετε πολλά για να διατηρήσετε το
πρόγραμμα που ήδη έχετε καθιερώσει, να διαμορφώσετε καινούργιο και να
βοηθήσετε το μωρό σας να αισθάνεται ότι η καθημερινότητά του έχει
ησυχία, τάξη και ασφάλεια.
-Αν είναι δυνατόν, επιστρέψτε στη δουλειά πριν το
μωρό σας γίνει 6 μηνών, αλλιώς περιμένετε έως τους 18 μήνες. Γύρω στους 8
ή 9, τα μωρά γίνονται πιο επιφυλακτικά με αγνώστους, ενώ ύστερα από 18
μήνες νιώθουν την ανάγκη να είναι με άλλα παιδιά.
-Αν δεν έχετε κάποιο δικό σας συγγενικό και οικείο
προς το μωρό πρόσωπο για να το φυλάει, καταφύγετε σε μια μπέιμπι σίτερ
και φροντίστε το μωρό να τη γνωρίσει πολύ πριν επιστρέψετε στην εργασία
σας, για να προσαρμοστεί πιο εύκολα μαζί της.
-Αφιερώστε χρόνο στο να ενημερώσετε την μπέιμπι
σίτερ σχετικά με το πρόγραμμα του μωρού σε κάθε του λεπτομέρεια και
διευκρινίστε της ότι επιθυμείτε το πρόγραμμα να ακολουθείται πιστά.http://kids.in.gr/
